O‘zbekiston mintaqaviy ekologik halokatga qarshi kurash e’lon qildi

O‘zbekiston hukumati Xalqaro atom energiyasi agentligi (MAGATE) bilan hamkorlikda mamlakatning eng o‘tkir ekologik muammolaridan biri - tuproq sho‘rlanishiga qarshi kurashishga qaratilgan keng ko‘lamli tadqiqot loyihasini ishga tushirmoqda. Besh yillik davrga mo‘ljallangan loyiha yer unumdorligini tiklash va asosiy qishloq xo‘jaligi ekinlari hosildorligini oshirish uchun ilg‘or agrotexnologiyalarni joriy etish hamda innovatsion tabiiy o‘g‘itlardan foydalanishni nazarda tutadi.

Ushbu strategik hamkorlik doirasida, uning tafsilotlari 2024-yil dekabr oyida Prezident Shavkat Mirziyoyevning MAGATE bosh direktori Rafael Grossi bilan uchrashuvida muhokama qilingan edi, noyob dala tajribasi o‘tkaziladi. Uni amalga oshirishda O‘zbekiston Qishloq xo‘jaligi vazirligi huzuridagi Tuproq tarkibi, ombori va sifati tahlili markazi yetakchi rol o‘ynaydi.

Tadqiqot paxta-bug‘doy-makkajo‘xori almashlab ekish tizimiga qaratiladi, bu respublika agrar sektori uchun muhim ahamiyatga ega. Tajribadagi asosiy vosita kaliy, kalsiy, magniy va oltingugurt kabi o‘simliklar uchun hayotiy zarur elementlarga boy bo‘lgan tabiiy mineral o‘g‘it - poligalit bo‘ladi. Ko‘pgina kimyoviy o‘g‘itlardan farqli o‘laroq, poligalit ekologik toza mahsulot bo‘lib, bu barqaror dehqonchilikning global tendensiyalariga mos keladi.

O‘zbekistonda tuproq degradatsiyasi muammosi ancha o‘tkir turibdi. Sug‘oriladigan yerlarning katta qismi turli darajada sho‘rlanishga uchragan, bu ham mintaqaning tabiiy-iqlimiy xususiyatlari, ham ko‘p yillik dehqonchilik amaliyoti bilan bog‘liq. Bu hosilning sezilarli darajada yo‘qolishiga va fermer xo‘jaliklarining rentabelligi pasayishiga olib keladi.

Zamonaviy texnologiyalarni qo‘llash va kompleks ilmiy yondashuv nafaqat sho‘rlanish jarayonini to‘xtatishga yordam berishi, balki vaqt o‘tishi bilan tuproq unumdorligining tiklanishiga olib kelishi kutilmoqda. Loyiha natijasida fermerlar uchun aniq, ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqilishi kerak, bu ularga o‘z ish uslublarini yangi voqelikka moslashtirish va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish imkonini beradi.

Ushbu tashabbusning amalga oshirilishi O‘zbekiston va MAGATE o‘rtasidagi ilmiy va amaliy hamkorlikni mustahkamlashda muhim bosqich sifatida ko‘rib chiqilmoqda. Bu hamkorlik qishloq xo‘jaligi doirasidan tashqariga chiqib, yadro energetikasi, sog‘liqni saqlash va ekologiyani o‘z ichiga olgan kengroq yo‘nalishlarni qamrab oladi, bu esa sheriklikning ko‘p qirrali xususiyatidan dalolat beradi.

Tuproq sho‘rlanishi har doim ham inson faoliyati natijasi emas. O‘zbekistonning katta qismini o‘z ichiga olgan qurg‘oqchil va yarim qurg‘oqchil hududlarda bu jarayon yer yuzasidan namlikning jadal bug‘lanishi tufayli tabiiy ravishda sodir bo‘lishi mumkin, bu esa tuproqning yuqori qatlamlarida tuzlarning to‘planishiga olib keladi.