Oltin narxi O‘zbekistonda keskin pasaydi

Seshanba, 28-oktabr kuni O‘zbekistonning ichki qimmatbaho metallar bozorida oltin qiymatining sezilarli darajada pasayishi kuzatildi. Markaziy bank tomonidan belgilangan kotirovkalar oltin quymalari narxlarining pasayishini ko‘rsatdi va besh grammlik quymaning narxi 9-oktabrdan beri birinchi marta 8 million so‘mlik chegaradan pastga tushdi.

Regulyatorning rasmiy ma’lumotlariga ko‘ra, bir gramm oltinning narxi 1 593 360 so‘m darajasida qayd etildi, bu avvalgi savdo kuniga nisbatan 2,5 foizga pasayishni anglatadi. Shunday qilib, 5 gramm og‘irlikdagi quyma endi 7,967 million so‘mga baholanmoqda va bir kun ichida narxda 206 ming so‘m yo‘qotdi. Bu pasayish kotirovkalarni ikki haftadan ko‘proq vaqt oldin kuzatilgan minimal qiymatlarga qaytardi.

Joriy pasayish 9-oktabrda boshlangan sezilarli o‘sish davridan so‘ng yuz berdi, o‘shanda oltin narxi bir gramm uchun ilk bor 1,6 million so‘mlik chegarani kesib o‘tgan edi. O‘sishning eng yuqori cho‘qqisi 17-oktabrga to‘g‘ri keldi, o‘shanda besh grammlik quymaning qiymati 8,801 million so‘mga yetdi. Biroq, ushbu maksimal darajaga erishilgandan so‘ng, bozorda pasayish tendentsiyasi kuzatila boshladi va bu 22-oktabrda keskin pasayish bilan yakunlandi, o‘shanda bir gramm uchun narx 73,38 ming so‘mga yoki 4,2 foizga kamaydi.

O‘zbekiston bozoridagi ushbu dinamika umumjahon tendentsiyalari bilan bog‘liq. Oltinning global kotirovkalari ham pasayishni ko‘rsatib, bir Troya unsiyasi uchun psixologik muhim bo‘lgan 4000 dollar belgisidan pastga tushdi va hozirda 3975 dollarni (bir gramm uchun taxminan 127,8 dollar) tashkil etmoqda. Bir qator tahlilchilarning fikriga ko‘ra, bunday korreksiyaning sabablaridan biri so‘nggi oylarda yuqori talab fonida kuzatilgan bozorning "qizib ketishi" hisoblanadi.

Narxlarning keyingi harakati borasidagi prognozlar ehtiyotkorligicha qolmoqda. Capital Economics tahliliy kompaniyasining yetakchi iqtisodchisi Jon Higgins qimmatbaho metall qiymatining bosqichma-bosqich pasayishi mumkinligi haqida fikr bildirdi. Uning hisob-kitoblariga ko‘ra, 2026-yil oxiriga kelib bir Troya unsiyasi uchun narx 3500 dollargacha tushishi mumkin. Higgins bunday prognozga yordam beruvchi omillar qatorida turli mamlakatlar markaziy banklari tomonidan oltin xarid qilish hajmlarining potentsial cheklanishini, shuningdek, Xitoy investorlari tomonidan talabning qisqarishi ehtimolini ta’kidlaydi, ular mahalliy fond bozorlarining o‘sishi fonida o‘z kapitallarini qayta yo‘naltirishlari mumkin.

Eslatib o‘tish joizki, O‘zbekiston Markaziy banki 2018-yilda aholiga oltin tangalarni sotishni boshlagan, 2020-yildan boshlab esa bozorga o‘lchovli quymalar ham chiqarilgan. Ushbu choralar milliy iqtisodiyotning xorijiy valyutalarga bog‘liqligini kamaytirish va fuqarolarga investitsiya qilish hamda jamg‘armalarni saqlash uchun qo‘shimcha vositalarni taqdim etish strategiyasining bir qismi sifatida taqdim etilgan.

Oltin quyma va tangalarni sotib olish-sotish jarayoni tijorat banklari orqali amalga oshiriladi. Jismoniy shaxslar uchun, shuningdek, ma’lum bojxona qoidalariga rioya qilgan holda sotib olingan qimmatbaho metallarni O‘zbekiston hududidan tashqariga olib chiqish imkoniyati ham ko‘zda tutilgan.

Markaziy bank statistikasi ushbu vositaga bo‘lgan qiziqishning ortib borayotganidan dalolat beradi: joriy yilning to‘qqiz oyi davomida 17,3 ming xaridorga 380 kg oltin sotilgan. Bu ko‘rsatkich butun 2024-yilgi umumiy sotuv hajmidan 61 foizga ko‘p bo‘lib, aholi tomonidan talabning sezilarli darajada oshganini ko‘rsatadi.