O‘zbekistonda millionlab qurigan daraxtlar: hayratlanarli raqamlar va joylardagi harakatsizlik

O‘zbekistonda "Yashil makon" milliy loyihasi doirasida joriy yilning bahorida 137 million tup daraxt va buta ko‘chatlari ekilgan bo‘lsa-da, ularning 27,5 millioni, ya’ni har beshinchi ko‘chat nobud bo‘ldi. O‘simliklarning ommaviy qurib qolishiga anomal darajada erta va kuchli jazirama hamda sug‘orishni tashkil etishdagi tizimli muammolar asosiy sabab sifatida ko‘rsatilmoqda. Ushbu masalalar 26-sentabr kuni prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida o‘tkazilgan selektor yig‘ilishining markaziy mavzusiga aylandi.

Yig‘ilish davomida ekstremal ob-havo sharoiti yosh ko‘chatlarning moslashishiga imkon bermaganligi ta’kidlandi. Ularni sug‘orish uchun suvga bo‘lgan ehtiyoj ikki-uch barobar ortdi, bu esa irrigatsiya tizimlarining bunday yuklamalarga tayyor emasligini ko‘rsatdi. Shu munosabat bilan, prezident kelgusida daraxt ekish faqat sug‘orish tizimlari kafolatlangan hududlarda amalga oshirilishi kerakligini alohida ta’kidladi.

Hukumat mamlakatni ko‘kalamzorlashtirish rejalariga tuzatishlar kiritdi. Kuzgi kampaniya sezilarli darajada kengaytirildi: endi 125 million tup daraxt va buta ekish rejalashtirilgan. Kelgusi bahorda ularga yana 75 million ko‘chat qo‘shiladi. Asosiy e’tibor barqarorlik va infratuzilma bilan ta’minlanganlikka qaratiladi.

Shu bilan birga, rasmiylar urbanistik ko‘kalamzorlashtirishga yondashuvlarni qayta ko‘rib chiqish niyatida. Yaqin ikki oy ichida Toshkent, Nukus va barcha viloyat markazlari uchun "yashil" master-rejalar ishlab chiqish tashabbusi ilgari suriladi. Bu ishga shahar rivojlanishi jarayonlariga zamonaviy ekologik standartlarni integratsiya qilish maqsadida olimlar, urbanistlar va ekologlar jalb etiladi.

Poytaxtning Yunusobod tumanidagi Yuqori Qoraqamish ko‘chasidagi vaziyat joylardagi mavjud muammolarning yaqqol namunasiga aylandi. Mahalliy aholining guvohlik berishicha, so‘nggi uch yil davomida bu yerda har yili yuzlab daraxtlar ekilgan, biroq doimiy sug‘orishning yo‘qligi sababli ularning aksariyati yoz boshiga kelib nobud bo‘lgan. Fuqarolarning ko‘plab murojaatlari va ommaviy axborot vositalaridagi chiqishlarga qaramay, Yunusobod tumani hokimligi o‘z vaqtida va samarali chora ko‘rmagan.

Faqat jurnalistlar UPL va "Yunusobodliklar 24" telegram guruhidagi faollarning aralashuvidan so‘nggina uchastkani sug‘orish tizimiga ulashga erishildi. Biroq, aholining xabar berishicha, sug‘orish ishlari muntazam olib borilmagan, bu esa vaziyatning keskin yaxshilanishiga olib kelmagan. Bu xususiy holat mahalliy ma’muriyatlar va ekologiya xizmatlari ishining samaradorligi, shuningdek, umummilliy dasturlarning mahalliy darajada amalga oshirilishi uchun javobgarlik mexanizmlari haqida kengroq savollarni yuzaga keltirmoqda.

Bir dona katta daraxt bir yilda 21 kilogrammgacha karbonat angidrid gazini yutishga qodir, bu esa uni iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashda o‘ta muhim elementga aylantiradi.