O‘zbekiston va AQSh atom energetikasi sohasida hamkorlikni maqsad qilgan

Toshkent va Vashington yadro texnologiyalari sohasidagi hamkorlikni rivojlantirish bo‘yicha o‘z niyatlarini rasmiylashtirib, tegishli memorandumni imzoladilar. Bu qadam ikki tomonlama munosabatlarda yangi sahifa ochadi va energetika sohasidagi global tendentsiyalarga mos keladi.

O‘zbekiston va Amerika Qo‘shma Shtatlari tinch atom sohasidagi hamkorlik yo‘lida muhim qadam tashladi. Ikki mamlakat vakillari kelajakdagi atomchi-mutaxassislarning o‘zaro hamkorligi uchun me’yoriy asos yaratuvchi memorandumni imzoladilar. Imzolash marosimi O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Muzaffar Madraximov va AQSh Davlat kotibining qurol-yarog’ nazorati masalalari bo‘yicha o‘rinbosari Brent Kristensen ishtirokida bo‘lib o‘tdi.

Ushbu hujjat tajriba va texnologiyalar almashinuvi uchun shart-sharoitlar yaratadi, bu o‘z energetika infratuzilmasini faol rivojlantirayotgan O‘zbekiston uchun muhim jihatdir. O‘zining uran zaxiralariga ega bo‘lgan mamlakat atom energetikasini uzoq muddatli energetik xavfsizlik va barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlashning asosiy elementlaridan biri sifatida ko‘rib chiqmoqda. So‘nggi yillarda respublikada Jizzax viloyatida kam quvvatli atom elektr stansiyasini qurish loyihasi boshlandi.

Amerika tomoni uchun ushbu kelishuv jahon atom texnologiyalari bozorida yetakchilikni tiklash bo‘yicha kengroq strategiyaning bir qismidir. Brent Kristensen ta’kidlaganidek, imzolangan memorandum Prezident Donald Trampning AQSh atom sanoatining raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan avvalgi farmoniga mos keladi. Tramp ma’muriyati 2050 yilga borib Amerika AESlari quvvatini sezilarli darajada oshirish bo‘yicha ulkan maqsadlarni qo‘ygan, bu ham yangi reaktorlar qurishni, ham mavjudlarini modernizatsiya qilishni o‘z ichiga oladi.

Vashingtonda dunyodagi yangi atom reaktorlarining salmoqli qismi boshqa davlatlar loyihalari asosida qurilayotganidan xavotir bildirilmoqda. Shu munosabat bilan AQSh xalqaro hamkorlar bilan o‘zaro aloqalarni faollashtirish va o‘z texnologiyalarini ilgari surish uchun yangi moliyaviy mexanizmlarni yaratish niyatida.
Shunday qilib, imzolangan memorandum O‘zbekiston uchun ilg‘or texnologiyalar va ekspertizaga yo‘l ochsa, AQSh uchun esa jahon atom energetikasidagi o‘z pozitsiyalarini mustahkamlash bo‘yicha global strategiyani amalga oshirishning bir elementiga aylanadi.

Dunyodagi birinchi yadro reaktori, Chikago Pile-1 (Chicago Pile-1), Chikago universiteti futbol stadionining tribunasi ostida qurilgan va 1942-yil 2-dekabrda muvaffaqiyatli ishga tushirilgan. Uning ishlashi boshqariladigan zanjirli reaksiya imkoniyatini namoyish etdi, bu butun atom sanoatining rivojlanishi uchun boshlang‘ich nuqta bo‘ldi.