AES qurilishi O‘zbekiston aholisi uchun elektr energiyasi tariflarini pasaytiradi

O‘zbekistonda atom elektr stansiyasi qurilishi loyihasining amalga oshirilishi yakuniy iste’molchilar uchun elektr energiyasi narxining pasayishiga olib keladi. Bunday bayonot bilan Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Atom energetikasini rivojlantirish agentligi ("O‘zatom") direktori Azim Ahmedxadjayev 26-sentabr kuni Moskvada bo‘lib o‘tgan "Jahon atom haftaligi" xalqaro forumi doirasida so‘zladi.

"O‘zatom" rahbarining so‘zlariga ko‘ra, atom energiya bloklarining ishga tushirilishi mamlakatning butun energiya tizimini optimallashtirish imkonini beradi. "Loyihaning investitsiya davridan so‘ng 1 kVt·soat elektr energiyasini ishlab chiqarish narxi keskin pasayadi. Bu yerda shuni tushunish juda muhim: biz atom hisobiga qanchalik ko‘p shunday ishlab chiqarish energetik quvvatlarini yaratsak, elektr energiyasini optimallashtirish shunchalik ko‘p bo‘ladi. Shu hisobdan, iqtisodiyot qonunlariga ko‘ra, narxlar pasayishi kerak", - deb ta’kidladi Ahmedxadjayev. U atom energetikasining "buyuk kelajagi" borligiga ishonch bildirib, ko‘mir generatsiyasining istiqboli yo‘qligini va tabiiy gazdan yuqori qo‘shimcha qiymatli mahsulotlar yaratish uchun oqilona foydalanish zarurligini qayd etdi.

Ushbu bayonot arafasida "O‘zatom" va Rossiyaning "Rosatom" davlat korporatsiyasi kelajakdagi energetika obyektining yangi, gibrid konfiguratsiyasi to‘g‘risida kelishuvga erishdilar. Mavjud kelishuvlarga qo‘shimcha bitim Jizzax viloyatida yirik va kichik energiya bloklaridan iborat bo‘lgan integratsiyalashgan atom elektr stansiyasini qurishni nazarda tutadi. Xususan, loyiha VVER-1000 3+ avlod reaktorlari bazasidagi ikkita yirik quvvatli energiya bloki va har birining quvvati 55 MVt bo‘lgan RITM-200N reaktorlariga ega ikkita kichik quvvatli atom stansiyasi (KQAS) blokini o‘z ichiga oladi.

Bu qaror O‘zbekistonni bir maydonda bir vaqtning o‘zida ham an’anaviy yirik AES, ham zamonaviy kichik quvvatli stansiyani joylashtirgan dunyodagi birinchi davlatga aylantirishi mumkin. "Rosatom" rahbari Aleksey Lixachev ta’kidlaganidek, bu ikki mamlakatning tinch atom sohasidagi hamkorligida yangi bosqichni boshlab beradi. Azim Ahmedxadjayevning so‘zlariga ko‘ra, Jizzax viloyatidagi loyiha Markaziy Osiyo uchun misli ko‘rilmagan hodisa bo‘lib, u "kichik modulli stansiyalarning ilg‘or texnologiyalari va vaqt sinovidan o‘tgan klassik yirik quvvatli atom energetikasi yechimlarining dadil uyg‘unligi" hisoblanadi.

Elektr energiyasi narxlarining pasayishi haqidagi bayonotlar O‘zbekistonda tariflarning rejalashtirilgan oshirilishi fonida yangramoqda. Energetika xavfsizligi masalasi mamlakat uchun asosiy masalalardan biridir. Avvalroq Ahmedxadjayev elektr energiyasiga o‘sib borayotgan talabni to‘liq qoplash uchun O‘zbekistonga to‘rttagacha yirik atom elektr stansiyasini qurish kerak bo‘lishi mumkinligini ta’kidlagan edi.

O‘zbekistondagi AESda modifikatsiyasi (RITM-200N) qo‘llaniladigan RITM-200 reaktor qurilmalari dastlab Arktikaning og‘ir sharoitlarida ishlaydigan yangi avlod rus atom muzqaymoqlari uchun ishlab chiqilgan. Ularning quruqlikdagi sharoitlarda ishlashga moslashtirilishi kemasozlik sanoatidan fuqarolik atom energetikasiga texnologiyalar transferining bir namunasidir.