O‘zbekistonda biznesni kreditlash uchun 4 trln so‘m ajratiladi

Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashning yangi strategiyasi doirasida 2026-2027 yillarda kichik va o‘rta biznesni kreditlash uchun 4 trillion so‘m yo‘naltiriladi. Moliyaviy yordamning yangi mexanizmlarini joriy etish to‘g‘risidagi tegishli farmon Shavkat Mirziyoyev tomonidan imzolandi. Ushbu tashabbus prezidentning avgust oyida ishbilarmon doiralar vakillari bilan o‘tkazgan ochiq muloqotidan so‘ng amalga oshirildi.

Mablag‘larni taqsimlashning asosiy operatori Tadbirkorlikni rivojlantirish kompaniyasi (TRK) bo‘ladi. Adliya vazirligining huquqiy axborot kanali tomonidan e’lon qilingan hujjatga ko‘ra, 1-noyabrdan boshlab TRK tijorat banklariga maqsadli kreditlash uchun resurslar taqdim etishni boshlaydi. Yangi avlod tadbirkor-"chempion"larni shakllantirishga qaratilgan loyihalarga alohida e’tibor qaratiladi. Bitta shunday loyiha uchun moliyalashtirish chegarasi 10 milliard so‘mgacha etib belgilangan.

Shu bilan birga, mik Loyihalarga berilgan kreditlarni qayta moliyalashtirish dasturi ham ishga tushiriladi. Xizmat ko‘rsatish, ishlab chiqarish sohalariga yoki "yashil" iqtisodiyot doirasidagi loyihalarni amalga oshirishga yo‘naltirilgan 500 million so‘mgacha bo‘lgan qarzlar qo‘llab-quvvatlanadi. Qayta moliyalashtirishning muhim sharti korxonaning kamida bir yil faoliyat yuritganligi va kamida beshta yangi ish o‘rni yaratganligidir. TRK tomonidan qayta moliyalashtirish shartlari kredit bo‘yicha tijorat stavkasidan 6% past, ammo Markaziy bankning asosiy stavkasidan 4% yuqori bo‘lgan stavkani nazarda tutadi.

1-dekabrdan boshlab TRK o‘zining kafillik dasturlarini ham kengaytiradi. Yirik tadbirkorlar uchun 10 milliard so‘mgacha bo‘lgan kafillik mavjud bo‘lib, u kredit, lizing, akkreditiv yoki bank kafolati summasining 50% gacha qismini qoplaydi. Yirik va o‘rta korxonalar tomonidan amalga oshiriladigan ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish va "yashil" loyihalar uchun kafillik hajmi ularning yillik aylanmasiga qarab o‘zgaradi. Ilgari kafillikdan muvaffaqiyatli foydalangan va ijobiy kredit tarixiga ega bo‘lgan tadbirkorlar uning miqdorini bir yarim baravar oshirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.

Alohida chora-tadbirlar bloki mamlakatning olis hududlarida iqtisodiy faollikni rag‘batlantirishga qaratilgan. 2026-yil 1-yanvardan boshlab TRK bunday joylarda ro‘yxatdan o‘tgan kompaniyalar uchun kreditlarni qayta moliyalashtirishni boshlaydi. Kichik korxonalar uchun maksimal summa 1,5 milliard so‘mni, o‘rta korxonalar uchun esa 5 milliard so‘mni tashkil etadi.

Hududlarda qayta moliyalashtirish dasturiga Markaziy bank asosiy stavkasidan 4% dan ko‘p bo‘lmagan stavkadagi kreditlar kiradi. Kompensatsiya miqdori ijtimoiy himoyaga muhtoj fuqarolar uchun yaratilgan ish o‘rinlari soniga bevosita bog‘liq bo‘ladi. Masalan, besh kishini ish bilan ta’minlaganda kompensatsiya 2% ni, o‘n kishini ishga olganda - 4% ni, yigirma va undan ortiq ish o‘rni yaratilganda esa - 6% ni tashkil etadi. Ushbu mexanizm nafaqat biznesni qo‘llab-quvvatlash, balki hududlardagi muhim ijtimoiy muammolarni hal qilishga ham qaratilgan.

Kichik va o‘rta biznes O‘zbekiston iqtisodiyotining asosini tashkil etib, mamlakatdagi barcha mehnatga layoqatli aholining qariyb 74 foizini ish bilan ta’minlaydi va yalpi ichki mahsulotning 50 foizdan ortig‘ini ishlab chiqaradi.