Bandlik vazirligi Air Samarkand’dan 1,5 mlrd so‘m undirishni talab qilmoqda

Bandlik va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi xususiy Air Samarkand aviakompaniyasiga nisbatan sud jarayonini boshlab, tashuvchidan 1,5 milliard so‘m miqdoridagi maosh qarzdorligini undirishni talab qilmoqda. Da’voga yoz oylarida maosh olmagan xodimlarning ko‘plab murojaatlari sabab bo‘lgan.

Aviakompaniyadagi mehnat huquqlari buzilishi bilan bog‘liq vaziyat, o‘nga yaqin xodim iyun-avgust oylari uchun maosh to‘lanmaganligi yuzasidan rasman shikoyat qilganidan so‘ng, tegishli idora tomonidan nazoratga olindi. Vazirlik matbuot kotibi Gulnoza Alimovaning aniqlik kiritishicha, Davlat mehnat inspeksiyasi xodimlar manfaatlarini ko‘zlab, Samarqand shahar fuqarolik ishlari bo‘yicha sudiga da’vo arizasi bilan murojaat qilgan.

Da’vo talabnomasi nafaqat qarzning asosiy summasini undirishni, balki kechiktirilgan har bir kun uchun pul kompensatsiyasini hisoblashni ham o‘z ichiga oladi. Ushbu chora O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 333-moddasida ko‘zda tutilgan bo‘lib, unda ish beruvchining to‘lovlarni kechiktirganlik uchun moddiy javobgarligi belgilangan. Kompensatsiya to‘lash majburiyati ish beruvchining aybi bor-yo‘qligidan qat’i nazar yuzaga keladi.

Air Samarkand’dagi to‘lovlar bilan bog‘liq muammolar nafaqat mahalliy, balki xorijiy mutaxassislarga ham ta’sir qildi. Avvalroq rossiyalik xodimlar tomonidan shikoyatlar bo‘lgani haqida xabar berilgan edi, ularning ta’kidlashicha, 50 ga yaqin kishi uch oy davomida yashash uchun mablag‘siz, jumladan, ijara va oziq-ovqat pullarisiz qolgan. Bu holat birinchi marta kuzatilayotgani yo‘q - joriy yilning bahorida ham xodimlar shunga o‘xshash kechikishlarga duch kelishgan, biroq o‘shanda mojaroni hal qilishga muvaffaq bo‘lingan edi. Moliyaviy qiyinchiliklar fonida ayrim xodimlar ishdan bo‘shashga qaror qilishdi.

Air Samarkand rahbariyati xodimlar bilan o‘z vaqtida hisob-kitob qilishga ta’sir ko‘rsatgan "moliyaviy qiyinchiliklar" mavjudligini tan oldi. Aviakompaniya matbuot xizmati rasmiy izohida yuzaga kelgan qiyinchiliklarni joriy yilning bahor va yoz oylarida butun aviaparkka rejadan tashqari texnik xizmat ko‘rsatish natijasida yuzaga kelgan "katta va kutilmagan xarajatlar" bilan bog‘ladi. Kompaniya vaziyatni tezroq barqarorlashtirish va qarzdorlikni bartaraf etish uchun investorlar va hamkorlar bilan muzokaralar olib borayotganini ma’lum qildi.

Samarqandda joylashgan Air Samarkand aviatashuvchisi 2022-yil dekabr oyida Rossiya va Osiyoning 14 ta shahriga parvozlarni yo‘lga qo‘yish bo‘yicha ulkan rejalar bilan o‘z faoliyatini e’lon qilgan edi. Biroq, kompaniya birinchi samolyotini faqat o‘n bir oy o‘tgach, 2023-yil noyabr oyida qabul qilib oldi va 2023-yil dekabridan charter reyslarini amalga oshirishni boshladi. 2024-yil fevral oyida parkni sakkizta samolyotgacha kengaytirish va muntazam yo‘nalishlarni yo‘lga qo‘yish rejalari e’lon qilindi.

Bandlik vazirligi fuqarolarga mehnat huquqlarini himoya qilish masalalari bo‘yicha 1176 yoki (71)-200-06-00 ishonch telefonlari orqali murojaat qilishlari mumkinligini eslatib o‘tadi.

O‘zbekiston Mehnat kodeksining 333-moddasiga ko‘ra, maoshni kechiktirganlik uchun pul kompensatsiyasi miqdori kechiktirilgan har bir kun uchun Markaziy bankning amaldagi qayta moliyalash stavkasining 10 foizini tashkil etadi. Yillik 14% stavka bilan kunlik kompensatsiya sezilarli miqdorga yetishi mumkin, bu esa mamlakat ishbilarmon doiralarida muhokamalarga sabab bo‘lmoqda.