O‘zbekiston bank sektori yil yakunlariga ko‘ra aktivlar o‘sishini 18% ga ko‘tardi

Mamlakat moliya tizimi ishonchli ijobiy dinamikani namoyish etmoqda. O‘zbekiston Markaziy bankining so‘nggi hisobotiga ko‘ra, 2025-yil 1-sentyabr holatiga bank sektorining asosiy ko‘rsatkichlari o‘tgan yilning shu davriga nisbatan sezilarli darajada mustahkamlandi. E’lon qilingan ma’lumotlar tizimli o‘sishdan dalolat beradi, bu ham iqtisodiy faollikning oshishini, ham milliy moliya institutlariga ishonchning ortib borayotganini aks ettiradi.

Bank tizimi aktivlarining umumiy hajmi 863,1 trln so‘mni tashkil etib, hayratlanarli darajaga yetdi. Bu ko‘rsatkich bir yil avval qayd etilgan 731,6 trln so‘mdan oshib, 18% nominal o‘sishni anglatadi. Inflyatsiyani hisobga olgan holda, real o‘sish 19% ni tashkil etdi, bu esa sektorning iqtisodiyotdagi umumiy narxlar darajasiga nisbatan jadal rivojlanayotganini ko‘rsatadi.

O‘sishning asosiy drayveri kreditlash bo‘ldi. Kredit qo‘yilmalarining umumiy hajmi 2024-yil sentyabr oyi boshidagi 509,7 trln so‘mga nisbatan 581,1 trln so‘mgacha oshdi. Ushbu segmentdagi nominal o‘sish 14% ni, real o‘sish esa 15% ni tashkil etdi. Kredit portfelining bunday o‘sishi respublikada investitsiya jarayonlarining faollashuvi va iste’mol talabining ortib borayotganidan dalolat beradi.

Depozit bazasining dinamikasi ham kam ahamiyatga ega bo‘lmadi. Aholi va korporativ mijozlar omonatlarining hajmi sezilarli darajada oshib, 283,1 trln so‘mdan 363,7 trln so‘mga yetdi. Bu nominal jihatdan 28% va real jihatdan 29% o‘sishga to‘g‘ri keladi, bu eng yuqori ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib, jamg‘arma faolligining ortishi va omonatchilar ishonchining yuksalishini aks ettiradi.

Tizimning barqarorligi uning kapitallashuvi o‘sishi bilan ham mustahkamlanmoqda. Bank sektori umumiy kapitali bir yil ichida 21% ga oshib, 128,8 trln so‘mga yetdi.

Bozor strukturasi barqarorligicha qolmoqda, unda davlat ishtirokidagi banklar ustunlik qilishda davom etmoqda, ularning hissasiga barcha aktivlarning 65% to‘g‘ri keladi. Moliya sektorining avangardida hamon eng yirik ishtirokchilar turibdi. Aktivlar hajmi bo‘yicha O‘zmilliybank 143,96 trln so‘m ko‘rsatkich bilan liderligicha qolmoqda, bu butun tizim umumiy hajmining 17% ini tashkil etadi. Undan keyin Agrobank (100,51 trln so‘m yoki 12%) va O‘zsanoatqurilishbank (97,03 trln so‘m yoki 11%) joylashgan. Kuchli beshlikka Asakabank va Kapitalbank ham kiradi.

Kredit portfellari bo‘yicha taqsimot umuman aktivlar strukturasini takrorlaydi. O‘zmilliybank bu yerda ham yetakchilik qilib, 105,6 trln so‘m (umumiy hajmining 18%) miqdorida kreditlar ajratgan. Depozitlarni jalb qilish sohasida kuchli uchlikka O‘zmilliybankdan tashqari, 40,05 trln so‘m (bozorning 11%) to‘plagan Kapitalbank va Agrobank kirdi.

Xususiy kapital ko‘rsatkichi bo‘yicha ham davlat banklari yetakchi o‘rinlarni saqlab qolmoqda: O‘zmilliybank (19,35 trln so‘m), Agrobank (13,72 trln so‘m) va O‘zsanoatqurilishbank (11,2 trln so‘m).