Samarqand viloyatida 1 GVt quvvatga ega QES qurilishi boshlanmoqda

Toshkentda yirik energetika loyihasini amalga oshirishga start berildi - Sazagan Solar 1 va 2 nomi bilan tanilgan ikkita quyosh elektr stansiyasini loyihalash, ta’minlash va qurish (EPC) bo‘yicha shartnomalar imzolandi. Kelishuv qayta tiklanuvchi energetika sohasidagi asosiy jahon investorlaridan biri bo‘lgan Saudiya Arabistonining ACWA Power kompaniyasi va Hindistonning Larsen & Toubro (L&T) muhandislik-qurilish konserni o‘rtasida tuzildi. Bu qadam "yashil" energetikani rivojlantirish davlat dasturida muhim bosqichni anglatadi.

Samarqand viloyatida barpo etiladigan ikkita fotoelektr stansiyasining (FES) umumiy quvvati 1000 MVt ga yetadi. Yangi quvvatlarni milliy energetika tizimiga integratsiya qilish va poytaxt mintaqasini energiya bilan ta’minlash uchun loyihada har birining uzunligi 300 kilometrdan ortiq bo‘lgan 500 kV kuchlanishli ikkita yuqori voltli elektr uzatish liniyasini (EUL) qurish ko‘zda tutilgan.

Loyiha doirasida ACWA Power va L&T tomonidan Prezident farmoni va milliy iqtisodiyotni qo‘llab-quvvatlash strategiyasiga muvofiq ishlab chiqilgan mahalliylashtirish dasturiga alohida e’tibor qaratilmoqda. Dastur ishlarga mahalliy ishlab chiqarish quvvatlari, mutaxassislar va yetkazib beruvchilarni maksimal darajada jalb etishga qaratilgan.

Alimardon Abdukarimov, ACWA Power Sazagan Solar 1 va 2 loyihalari bosh direktori, mahalliylashtirish jihatlarini batafsil bayon qildi: "Investor ACWA Power va bosh pudratchi Larsen & Toubro o‘rtasidagi kelishuv har biri 500 MVt quvvatga ega ikkita FES qurilishini nazarda tutadi. Ushbu dastur nafaqat toza energetikani rivojlantirish, balki mahalliy ishlab chiqaruvchilarni faol jalb qilish imkonini beradi. Bir yarim yil davomida biz o‘zbekistonlik mutaxassislarni o‘qitdik, ular endi loyihani amalga oshirishda ishtirok etmoqda. Misol tariqasida, loyihada ishlatiladigan kabel mahsulotlarining 70% dan ortig‘i mahalliy ishlab chiqarilgan".

Hozirning o‘zida loyihalarni amalga oshirishga 10 dan ortiq o‘zbekistonlik ishlab chiqaruvchi va metall konstruksiyalar hamda elektr jihozlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan 40 ga yaqin subpudratchi tashkilotlar jalb qilingan. Texnologik yutuqlardan biri O‘zbekistonda birinchi marta 500 kV kuchlanishli ikki zanjirli EUL tayanchlarini ishlab chiqish va joriy etish bo‘ladi - bu mamlakat uchun noyob muhandislik yechimidir.

Loyiha, shuningdek, muhim ijtimoiy tarkibiy qismga ega. Qurilish bosqichida 3000 dan ortiq vaqtinchalik va doimiy ish o‘rinlari yaratilishi rejalashtirilgan. Shu bilan birga, yangi avlod kadrlarini tayyorlash bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. ACWA Power va L&T o‘zlarining Energetika va suv resurslari akademiyasi orqali yosh muhandislarni o‘qitish uchun Toshkent davlat texnika universiteti, Samarqand davlat arxitektura-qurilish universiteti va Shirin energetika kolleji bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘ydi.

Yirik mahalliy hamkor vakili ham loyihaga o‘z bahosini berdi. 84 yillik tarixga ega bo‘lgan "O‘zelektroapparat - Elektroschit" korxonasi bosh direktori Vladimir Royuk shunday dedi: "Yillik aylanmasi 300 million dollar va 3200 nafar xodimga ega korxonamiz uchta FES, ikkita akkumulyator stansiyasi va podstansiya qurilishi uchun texnik yechimlarni taqdim etdi, bu esa Larsen & Toubro kompaniyasini to‘liq qoniqtirdi. Bu prezidentning investitsiyalarni mahalliylashtirish bo‘yicha topshirig‘ining amaliy ifodasidir. Bunday loyihalar ish o‘rinlari yaratish va o‘zbek muhandislarining yangi avlodini tarbiyalash imkonini beradi. Biz yagona mahalliy ishtirokchi emasmiz va mahalliy iqtisodiyot rivojini rag‘batlantiradigan keyingi shartnomalarga umid qilamiz".

Qurilish yakunlanib, 2,5 yil ichida foydalanishga topshirilgandan so‘ng, yangi elektr stansiyalari yuz minglab xonadonlarni energiya bilan ta’minlaydi. Bu atmosferaga karbonat angidrid gazining chiqarilishini sezilarli darajada kamaytirish imkonini beradi va O‘zbekistonning strategik maqsadlariga erishishga - 2030 yilga kelib mamlakat energetika balansida qayta tiklanuvchi manbalar ulushini 40-50% ga yetkazishga salmoqli hissa qo‘shadi.

O‘zbekistonning cho‘l va yarim cho‘l hududlari quyosh energetikasi uchun ulkan salohiyatga ega. Mutaxassislarning hisob-kitoblariga ko‘ra, mamlakatda quyosh energiyasini ishlab chiqarishning texnik jihatdan mumkin bo‘lgan salohiyati hozirgi elektr energiyasi iste’molidan o‘nlab marta oshadi, bu esa O‘zbekistonni gelioenergetikani rivojlantirish uchun dunyoning eng istiqbolli mintaqalaridan biriga aylantiradi.