Allied Biofuels Xorazm viloyatiga 5,9 mlrd dollar sarmoya kiritadi

Xorazm viloyati hokimligi va Allied Biofuels FE LLC Uzbekistan kompaniyasi integratsiyalashgan bioqayta ishlash zavodini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirish uchun yer va suv resurslarini ajratishga oid asosiy kelishuvlarni yakunladi. Ushbu majmua Markaziy Osiyodagi birinchi shunday korxona bo‘ladi.

Kelishuv 23-sentabr kuni Xivada bo‘lib o‘tgan Xalqaro investitsiya forumi doirasida imzolandi. Muzokaralarda Xorazm viloyati hokimi Jo‘rabek Rahimov va Avstraliyaning Allied Green Ammonia kompaniyasi rahbari, ayni paytda O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan Allied Biofuels kompaniyasiga ham rahbarlik qiluvchi Alfred Benedikt ishtirok etdi.

Loyihaga kiritiladigan kapital qo‘yilmalarning umumiy hajmi 5,9 milliard AQSh dollariga baholanmoqda. Korxonaning loyihaviy quvvati yiliga 382 ming tonna barqaror aviatsiya yoqilg‘isi (SAF) va 152 ming tonna elektro-sintetik SAF (e-SAF) ishlab chiqarishga mo‘ljallangan. Bunga qo‘shimcha ravishda, zavod 11 ming tonna qayta tiklanadigan dizel yoqilg‘isi ishlab chiqaradi. Ishlab chiqarish jarayonlarini ta’minlash uchun majmua hududida umumiy quvvati 2 GVt bo‘lgan proton almashinuvchi membranali (PEM) elektrolizerlar o‘rnatiladi.

Ushbu keng ko‘lamli loyiha O‘zbekistonning 2030-yilgacha uglerod neytralligiga erishishga qaratilgan milliy iqlim strategiyasini amalga oshirishda muhim qadam hisoblanadi. Sanoat miqyosida ekologik toza yoqilg‘i ishlab chiqarish transport sektori va sanoatda qazilma energiya manbalariga bog‘liqlikni sezilarli darajada kamaytirish imkonini beradi, bu esa o‘z navbatida issiqxona gazlari chiqarilishini kamaytirishga olib keladi.

Jo‘rabek Rahimov yer ajratish va zarur infratuzilmani yaratish bilan bog‘liq masalalar uning shaxsiy nazorati ostida ekanligini ta’kidladi. U, shuningdek, ushbu loyihaning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi nafaqat Xorazm viloyatining "yashil" energetika markazlaridan biri sifatidagi maqomini mustahkamlashini, balki yuzlab yangi ish o‘rinlari yaratilishiga xizmat qilishini va bu viloyat iqtisodiyotiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini alohida qayd etdi.

Loyiha bo‘yicha dastlabki muzokaralar avvalroq bo‘lib o‘tgan. Joriy yilning sentyabr oyi boshida Investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri Laziz Kudratov Alfred Benedikt bilan hamkorlik tafsilotlarini muhokama qilgan edi. Avgust oyida esa Avstraliya tomoni asosiy shartlar to‘g‘risidagi bitimni imzolab, kelgusi ishlar uchun huquqiy asos yaratgan edi.

Loyihaning dastlabki tafsilotlari prezident huzurida Xorazmni isloh qilish va rivojlantirish masalalariga bag‘ishlangan yig‘ilishda taqdim etilgan. Birinchi bosqichda kompaniya 600 ming tonna "yashil" aviayoqilg‘i va 50 ming tonna dizel ishlab chiqaradigan zavod qurilishiga 820 million dollar sarmoya kiritishni rejalashtirgan edi. Korxonani energiya bilan ta’minlash uchun 4 GVt quvvatga ega fotopanellar massivini qurish ko‘zda tutilgan.

Barqaror aviatsiya yoqilg‘isi (SAF) turli xil xom ashyolardan, jumladan, ishlatilgan o‘simlik moylari, maishiy chiqindilar va hatto suv o‘tlaridan ham ishlab chiqarilishi mumkin. SAFdan foydalanish an’anaviy avia-kerosinga nisbatan uglerod dioksidi chiqindilarini 80% gacha kamaytirish imkonini beradi.