O‘zbekiston Afg‘onistonda uglevodorod qazib olishni boshlaydi

Afg‘oniston hukumati O‘zbekiston kompaniyalariga geologiya-qidiruv ishlarini olib borish va keyinchalik uglevodorodlarni qazib olish uchun litsenziya taqdim etdi, bu ikki mamlakat o‘rtasidagi iqtisodiy hamkorlikda yangi bosqichni anglatadi. Ushbu ma’lumotni O‘zbekiston energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov "O‘zbekiston 24" telekanaliga bergan intervyusida tasdiqladi.

Bu voqea avvalroq boshlangan ishlarning davomidir. Tomonlar 14-sentabr kuni "To‘ti-Maydon" gaz konini o‘zlashtirish loyihasini rasman ishga tushirdilar, buni "O‘zbekneftgaz" rahbariyati va O‘zbekiston energetika vazirining birinchi o‘rinbosari ishtirokidagi marosim tasdiqlaydi. Ushbu keng ko‘lamli loyihani amalga oshirish bo‘yicha 25 yilga mo‘ljallangan shartnoma O‘zbekiston tomonidan Eriell KAM kompaniyasi nomidan imzolandi. Afg‘onistonning shimoliy Javzjon va Faryob viloyatlarida joylashgan "To‘ti-Maydon" koni mamlakatdagi eng yirik konlardan biri bo‘lib, uning zaxiralari taxminan 3 trillion kubometr gazga baholanmoqda.

Energetika vaziri joriy kelishuvlarni kengroq hamkorlikning boshlang‘ich bosqichi sifatida tavsifladi. "Bu birinchi bosqich bo‘ladi", - dedi Jo‘rabek Mirzamahmudov va yangi uchastkalarda qo‘shma operatsiyalarni yanada kengaytirish "To‘ti-Maydon" konini o‘zlashtirish davomida olingan natijalarga bog‘liq bo‘lishini ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, tashabbus O‘zbekiston va Afg‘oniston iqtisodiyotiga o‘zaro foyda keltirish uchun mo‘ljallangan.

Afg‘onistondagi vaziyatni barqarorlashtirishning butun Markaziy Osiyo uchun strategik ahamiyati alohida ta’kidlandi. Vazirning fikricha, Afg‘oniston iqtisodiyoti va infratuzilmasining rivojlanishi O‘zbekiston uchun jahon okean portlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri va eng qisqa tranzit yo‘lini ochadi. "Agar kelajakda u yerda tinchlik bo‘lsa, iqtisodiyot va infratuzilma rivojlansa, bu Afg‘oniston hududi biz uchun jahon okeaniga eng qisqa chiqish yo‘li bo‘ladi", - deya tushuntirdi u, iqtisodiy o‘sish va logistika uchun ulkan salohiyatni ko‘rsatib.

Mirzamahmudov, shuningdek, ikki tomonlama munosabatlarning diplomatik jihatlariga to‘xtalib o‘tdi. U yaqinda Afg‘oniston Bosh vazirining iqtisodiy masalalar bo‘yicha o‘rinbosari vazifasini bajaruvchi Abdul G‘ani Barodar bilan bo‘lib o‘tgan uchrashuvda aytilgan so‘zlarni yetkazdi. Afg‘oniston vitse-premeri Ozarbayjonda Prezident Shavkat Mirziyoyev bilan uchrashuvini eslar ekan, o‘zbek yetakchisining so‘zlari va harakatlarida Afg‘onistonga va uning xalqiga samimiy va ijobiy munosabatni ko‘rayotganini ta’kidladi.

Shuni ta’kidlash joizki, uglevodorod sohasidagi hamkorlik kengroq o‘zaro aloqalar dasturining bir qismidir. 2025-yil sentabr oyining boshida Afg‘onistonda O‘zbekiston bilan umumiy qiymati qariyb 250 million dollarlik qo‘shma energetika loyihalarini amalga oshirish boshlandi. Ushbu loyihalar muhim infratuzilmani, jumladan, 500 kV kuchlanishli "Surxon - Puli-Xumri" elektr uzatish liniyasini qurishni, shuningdek, Kobul va Nangarhor viloyatlarida yangi podstansiyalarni kengaytirish va qurishni o‘z ichiga oladi. Ushbu ishlarni 2027-yilning birinchi choragida yakunlash rejalashtirilgan.

O‘zbekiston 2002-yildan beri Afg‘onistonga elektr energiyasini eksport qilib, asosiy yetkazib beruvchilardan biri hisoblanadi. Bu yillar davomida yetkazib berish hajmi sezilarli darajada oshib, qo‘shni mamlakatning energetik barqarorligini ta’minlashda muhim rol o‘ynadi.