O‘zbekiston YI bozoriga kirib borish uchun mis va yuqori texnologiyalarga tayanmoqda

O‘zbekistonning elektrotexnika sanoati Yevropa bozorlariga keng ko‘lamli kirib borishga tayyorgarlik ko‘rmoqda va eksport hajmini kamida ikki barobarga oshirishni rejalashtirmoqda. Ushbu ulkan maqsadga erishishning asosiy omili muvofiqlikni baholash tizimini joriy etish bo‘ladi, bu esa mahalliy mahsulotlarga nufuzli CE belgisini berish imkonini yaratadi, bu uning Yevropa Ittifoqining yuqori standartlariga to‘liq mosligini tasdiqlaydi. Ushbu strategik tashabbus 8-oktabr kuni prezident Shavkat Mirziyoyevga sanoatni yanada rivojlantirish va uning eksport salohiyatini oshirish chora-tadbirlariga bag‘ishlangan taqdimot chog‘ida taqdim etildi.

2025-yilning dastlabki uch choragi davomida soha ishonchli o‘sishni namoyish etdi: ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi 16,3 foizga oshib, 34 trillion so‘mlik marraga yetdi. Shu davrdagi eksport yetkazib berishlari 970 million dollarni tashkil etdi. Ijobiy dinamikaga qaramay, yig‘ilishda sohada hali ham foydalanilmagan katta zaxiralar mavjudligi ta’kidlandi. Asosiy vazifalar mis xomashyosini chuqur qayta ishlash va eksport oqimlarini faol diversifikatsiya qilish bo‘lib qolmoqda. Hozirgi vaqtda mis eksporti tarkibida yuqori qo‘shimcha qiymatli tovarlar ulushi 60 foizdan oshmaydi, bu esa o‘sish uchun sezilarli salohiyat mavjudligini ko‘rsatadi.

Sanoatdagi sifat o‘zgarishlarini rag‘batlantirish uchun hukumat qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari majmuasini amalga oshirish niyatida. Mahalliy ishlab chiqaruvchilarga xomashyo sotib olishda chegirmalar, shuningdek, 5 foizdan yuqori bo‘lgan kreditlar bo‘yicha foiz stavkalarining bir qismini davlat tomonidan qoplash taklif etiladi. Bundan tashqari, soha korxonalari uchun muhim soliq va bojxona imtiyozlari ko‘zda tutilgan.

Taqdimotda an’anaviy mahsulotlar ishlab chiqarishdan yuqori texnologiyali segmentlarni, jumladan, elektronika ishlab chiqarish va yarimo‘tkazgichlar sanoatini rivojlantirishga o‘tish zarurligiga alohida e’tibor qaratildi. Ushbu rivojlanish yo‘nalishi xomashyo bazasining o‘sishi bo‘yicha prognozlar bilan mustahkamlanmoqda: yaqin yillarda respublikada mis ishlab chiqarish hajmi 250 ming tonnaga yetishi, 2030-yilga kelib esa bu ko‘rsatkich ikki barobarga oshib, 500 ming tonnani tashkil etishi kutilmoqda.

Ushbu xomashyo salohiyati asosida umumiy qiymati 2,1 milliard dollar bo‘lgan 157 ta investitsiya loyihasidan iborat salmoqli portfel shakllantirilgan. Ularning amalga oshirilishi serverlar, sanoat elektronikasi, zamonaviy konditsionerlik tizimlari, quyosh panellari, nazorat-o‘lchov asboblari, avtomatika va smart-kartalar kabi murakkab mahsulotlar ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish imkonini beradi. Ushbu ishlab chiqarishlarning ishga tushirilishi 14,5 mingta yangi, yuqori malakali ish o‘rinlari yaratishi kutilmoqda.

O‘zbekiston standartlashtirish tizimining xalqaro e’tirofi ham jadal rivojlanmoqda. O‘zbekiston standartlar institutining Xalqaro elektrotexnika komissiyasining baholash sxemasiga to‘laqonli a’zo sifatida qabul qilinishi muhim qadam bo‘ldi. Bu qaror O‘zbekistonda berilgan sertifikatlarning dunyoning 53 mamlakatida avtomatik ravishda tan olinishini ta’minlaydi. Shu bilan birga, Texnik jihatdan tartibga solish agentligi yevropalik hamkorlar bilan birgalikda YI standartlariga muvofiqlikni baholash tizimini ishga tushirish ustida faol ish olib bormoqda.

Taqdimot yakunlari bo‘yicha Shavkat Mirziyoyev mutasaddilarga barcha rejalashtirilgan loyiha va chora-tadbirlarni amalga oshirishni jadallashtirish, eksportning yuqori o‘sish sur’atlarini saqlab qolish va yangi tashqi bozorlarni o‘zlashtirish uchun maksimal sa’y-harakatlarni amalga oshirish bo‘yicha topshiriqlar berdi.

O‘zbekistonning 2023-yil 1-yanvardan Xalqaro elektrotexnika komissiyasiga (XEK) assotsiatsiyalangan a’zo sifatida qabul qilinishi mamlakat uchun elektrotexnika va energetika sohasidagi 11 mingdan ortiq amaldagi xalqaro standartlardan foydalanish imkonini ochdi.