O‘zbekistonda pullik yo‘llarni joriy etish 2030-yillarga qoldirildi

O‘zbekistonda pullik avtomobil yo‘llari tarmog‘ini yaratish bo‘yicha loyihalarni amalga oshirish 2030-yildan oldin boshlanmaydi. Bu kechikish qurilish ishlarining davomiyligi va yaqin vaqtgacha xorijiy investorlarni jalb qilish uchun asosiy to‘siq bo‘lib kelgan mustahkam qonunchilik bazasini yaratish zarurati bilan bog‘liq.

Transport vazirligi huzuridagi Avtomobil yo‘llari qo‘mitasining bosh yuridik maslahatchisi Hasan Umarov yaqinda bergan intervyusida faqat pilot loyihalarni - "Toshkent-Samarqand" va "Toshkent-Andijon" trassalarini amalga oshirish uchun besh-olti yil kerak bo‘lishini tushuntirdi. Shu tariqa, pullik magistrallar tizimining to‘liq ishga tushirilishi keyingi o‘n yillikning istiqbolidir.

Pullik avtomagistrallarning joriy etilishi nafaqat transport infratuzilmasini modernizatsiya qilish chorasi, balki iqtisodiy o‘sishning muhim omili sifatida ham ko‘rib chiqilmoqda. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi qo‘mitasi raisining o‘rinbosari Farhod Zayniyev taqdim etgan hisob-kitoblarga ko‘ra, bu qadam mamlakat yalpi ichki mahsulotining 2-3 foizga o‘sishini ta’minlashi mumkin.

Bundan tashqari, yangi tizim fuqarolarni tashvishga solayotgan eng o‘tkir muammolardan birini - mahallalardagi ichki yo‘llarning qoniqarsiz ahvolini hal qilishga qaratilgan. Deputatning so‘zlariga ko‘ra, pullik trassalardan foydalanishdan tushgan mablag‘lar byudjet resurslarini bo‘shatib, ularni mahalliy yo‘l tarmog‘ini ta’mirlash va saqlashga yo‘naltirish imkonini beradi. Ta’kidlash joizki, yaqinda o‘tkazilgan tashabbusli byudjetlar doirasida mablag‘larning katta qismi aynan shu maqsadlarga yo‘naltirilgan, bu esa muammoning dolzarbligini ko‘rsatadi.

Pullik yo‘llar uchun huquqiy bazani yaratish jarayoni uzoq davom etdi. Bu mavzudagi munozaralar mamlakatda 2018-yildan beri olib borilmoqda, biroq maxsus qonunning yo‘qligi uzoq vaqt loyihalarni sekinlashtirib, potentsial xorijiy hamkorlarda haqli xavotirlarni keltirib chiqardi. Tegishli qonun loyihasining birinchi varianti 2019-yilda jamoatchilik muhokamasiga qo‘yilgan, ammo qabul qilinmagan edi.

O‘tgan yilning 23-sentyabrida Oliy Majlis Qonunchilik palatasi "Avtomobil yo‘llari to‘g‘risida"gi qonun loyihasini yangi tahrirda qabul qilgani burilish nuqtasi bo‘ldi. Ushbu hujjat O‘zbekistonda pullik magistrallar qurish va ulardan foydalanish uchun huquqiy asos yaratdi.

Diqqat markazida ikkita yirik loyiha turibdi: "Toshkent-Samarqand" va "Toshkent-Andijon" pullik avtomobil yo‘llarini qurish. Oxirgi loyihaning qiymati sezilarli o‘zgarishlarga uchradi: agar 2022-yil bahorida u 2,83 milliard dollarga baholangan bo‘lsa, 2024-yilga kelib 4,65 milliard dollargacha oshdi. Samarqandgacha bo‘lgan trassaning qurilishi 1,4-2,2 milliard dollarga baholanmoqda.

"Toshkent-Andijon" loyihasining Qamchiq dovonigacha bo‘lgan birinchi bosqichi bo‘yicha tender e’lon qilingan. "Toshkent-Samarqand" magistraliga kelsak, uning texnik-iqtisodiy asoslanishini ishlab chiqish yakunlangani haqida shu yilning mart oyida prezidentga hisobot berilgan edi. Taxminan 300 km uzunlikdagi yangi yo‘l ikki yirik shahar o‘rtasidagi yo‘l vaqtini uch soatgacha qisqartirishi kutilmoqda.