O‘zbekistonda suv xo‘jaligi raqamlashtirish orqali isloh qilinadi

O‘zbekiston hukumati suv resurslarini boshqarish tizimini keng ko‘lamli isloh qilishni boshladi, uning asosiy elementi 2026-yil apreliga qadar "Davlat suv kadastri" axborot tizimini ishga tushirish bo‘ladi. Tegishli rejalar 13-oktabr kuni Prezident Shavkat Mirziyoyevga sohani raqamlashtirish va uning investitsion jozibadorligini oshirish masalalariga bag‘ishlangan taqdimot chog‘ida tanishtirildi.

Yangi tizim turli vazirlik va idoralardan kelib tushadigan suv resurslari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni yagona ma’lumotlar bazasida jamlashga mo‘ljallangan. Bu, kutilishicha, idoralararo ma’lumot almashishni sezilarli darajada soddalashtiradi va qog‘oz hisobotlarini yuritish amaliyotidan voz kechish imkonini beradi. Islohotning markaziy vositasi iste’mol qilinadigan suv hajmini aniq hisoblashga mo‘ljallangan "Suv hisobi" axborot platformasi bo‘ladi. Ma’lumotlar elektron shaklda bevosita iste’molchilarga yetkaziladi, bu esa hisob-kitoblarda inson omili ta’sirini kamaytiradi va byurokratik jarayonlarni qisqartiradi.

Ma’lumotlarning to‘g‘riligi va dolzarbligini ta’minlash uchun platforma "Raqamli qishloq xo‘jaligi" tizimi bilan integratsiya qilinadi. Bunday yechim sug‘oriladigan maydonlar, qishloq xo‘jaligi ekinlari turlari va tasdiqlangan suv limitlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni avtomatik ravishda yangilash imkonini beradi.

O‘zgarishlarning tarkibiy yadrosi Suv xo‘jaligi vazirligi huzurida yangi Raqamlashtirish va monitoring markazini tashkil etish bo‘ladi. Uning vazifalariga mamlakat suv balansi bo‘yicha ma’lumotlarni tahlil qilish, nasos stansiyalari ishini monitoring qilish va suv sarfini nazorat qilish kiradi, bu esa boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayonlarini avtomatlashtirish uchun asos yaratadi. Sohada raqamli yechimlarni joriy etishni maxsus tayinlangan vazir o‘rinbosari nazorat qiladi.

Islohot 50 ming km dan ortiq sug‘orish tarmoqlari va 1,6 ming nasos stansiyasini o‘z ichiga olgan suv resurslarini boshqarishning nafaqat texnik, balki tashkiliy tomonlariga ham ta’sir qiladi. Modernizatsiya bo‘yicha avvalgi qadamlarga qaramay, tizimning quyi bo‘g‘inida xizmat ko‘rsatish samaradorligi va moliyaviy barqarorlik bilan bog‘liq muammolar saqlanib qolmoqda. Ushbu masalalarni hal qilish uchun 2026-yildan boshlab shtatlarni boshqarishning moslashuvchan tizimi va xizmatlar samaradorligini KPI ko‘rsatkichlari asosida baholash joriy etiladi. Xodimlarni moddiy rag‘batlantirish tizimi bevosita amaliy natijalarga - yetkazib berilgan suv hajmi va yakuniy iste’molchilarga yetkazilgan suv miqdori o‘rtasidagi nisbatga bog‘liq bo‘ladi.

Moliyaviy mustaqillikni oshirish maqsadida suv xo‘jaligi muassasalariga suv solig‘idan tushgan tushumlarning 40 foizini o‘z moddiy-texnik bazasini mustahkamlashga yo‘naltirishga ruxsat beriladi. Bundan tashqari, davlat-xususiy sheriklikni kengaytirish rejalashtirilgan.

Fermerlar va dehqonlarni yangi sharoitlarga moslashtirish uchun "Suvchilar maktabi" ta’lim loyihasi ishga tushiriladi. 2025-2026 yillar davomida mamlakatning 141 tumanida umumiy maydoni 3,5 ming gektar bo‘lgan bittadan o‘quv-ko‘rgazma dalalari tashkil etiladi.

Taqdimot yakunlari bo‘yicha Shavkat Mirziyoyev mas’ul shaxslarga raqamlashtirish jarayonlarini tezlashtirish, hisob va hisobotni to‘liq avtomatlashtirish, shuningdek, joylarda ish samaradorligini oshirish bo‘yicha topshiriqlar berib, tegishli hujjatlarni imzoladi.