O‘zbekistonda garov qonunchiligi isloh qilinmoqda

Iqtisodiyotni liberallashtirish va xorijiy investitsiyalarni jalb qilish bo‘yicha sa’y-harakatlar doirasida O‘zbekistonda garov to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini keng ko‘lamli isloh qilish tashabbusi ilgari surildi. Garovga qo‘yiladigan mol-mulklar ro‘yxatini kengaytirish va garov hisobvaraqlari mexanizmini joriy etish asosiy yangiliklar bo‘lishi kerak. Tegishli takliflar 13-oktabr kuni Prezident huzuridagi Xorijiy investorlar kengashi qoshida tashkil etilgan maxsus ishchi guruhning birinchi yig‘ilishida muhokama qilindi.

Amaldagi normalarni qayta ko‘rib chiqish tashabbuskorlari Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi, shuningdek, Markaziy bank, kengash kotibiyati va BDO Uzbekistan konsalting kompaniyasi bo‘ldi. Asosiy maqsad - kreditorlar huquqlarini himoya qilishni kuchaytiradigan va investorlarning mamlakat moliya tizimiga ishonchini oshiradigan zamonaviy va shaffof huquqiy bazani ishlab chiqishdan iborat.

Davlat organlari vakillari va xorijiy investorlar ishtirok etgan yig‘ilishda keng ko‘lamli masalalar muhokama qilindi. Xususan, garov reyestrini yuritishni takomillashtirish zarurati hamda mahalliy bozor uchun noan’anaviy bo‘lgan yangi garov shakllarini joriy etish haqida so‘z bordi. Ular orasida ta’minot sifatida garov hisobvaraqlaridan, yuridik shaxslarning ustav kapitalidagi ulushlardan, shuningdek, intellektual mulk kabi mutlaq huquqlardan foydalanish imkoniyati ham bor.

Mutaxassislar ilg‘or xalqaro tajribani moslashtirishga alohida e’tibor qaratdilar. Asosiy takliflardan biri garov reyestrini kadastr va depozitariy organlarining ma’lumotlar bazalari bilan integratsiya qilish bo‘ldi. Mutaxassislarning fikricha, bunday qadam yagona va ishonchli axborot tizimini yaratish imkonini beradi, bu esa bozorning barcha ishtirokchilari uchun xavflarni sezilarli darajada kamaytiradi. Bundan tashqari, reyestrda ko‘chmas mulkni majburiy ro‘yxatdan o‘tkazish va uni ikki mustaqil segmentga: ko‘char va ko‘chmas mulk uchun ajratish taklif etilmoqda.

Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligining fikricha, ushbu tashabbuslarning amalga oshirilishi nafaqat moliyaviy operatsiyalarni yanada shaffof qilish, balki biznesning kredit resurslaridan foydalanish imkoniyatlarini sezilarli darajada soddalashtiradi. Bu esa, o‘z navbatida, O‘zbekiston iqtisodiyotiga xorijiy sarmoyalar oqimini rag‘batlantiruvchi kuchli omil bo‘lishi kerak.

Shuni ta’kidlash kerakki, garov to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini takomillashtirish bo‘yicha ishlar mamlakatda joriy yil davomida olib borilmoqda. Avvalroq Prezident tomonidan ushbu sohani insonparvarlashtirishga qaratilgan bir qator qonunlar imzolangan edi. Jumladan, muddati o‘tgan qarzdorlik summasi uning baholangan qiymatining 15 foizidan kam bo‘lsa, garovdagi mol-mulk undirib olinmasligi belgilandi. Shuningdek, qarzdorlarda ijro ishi doirasida pul garovini qo‘yish orqali mol-mulkdan xatlovni olib tashlash imkoniyati paydo bo‘ldi.