O‘zbekiston va Rossiya neftdan tortib atomgacha bo‘lgan sheriklikni chuqurlashtirmoqda

Toshkent va Moskva qazib olish qiyin bo‘lgan zaxiralarga ega konlarni o‘zlashtirishga alohida e’tibor qaratib, energetika sohasidagi sheriklikni yangi bosqichga olib chiqmoqda. Ushbu strategik masala RF Bosh vaziri o‘rinbosari Aleksandr Novak va O‘zbekiston energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov o‘rtasidagi muzokaralarning asosiy mavzusiga aylandi.

Rossiya Federatsiyasi va O‘zbekiston kompaniyalari respublika hududidagi neft va gazning qiyin olinadigan zaxiralarini birgalikda o‘zlashtirishga qaratilgan amaliy maslahatlashuvlar olib bormoqda. "Rossiya energetika haftaligi" doirasida bo‘lib o‘tgan yuqori darajadagi muloqot iqtisodiyotning muhim tarmoqlarida ikki tomonlama hamkorlik chuqurlashib borayotganini ko‘rsatadi.

Ushbu muzokaralar fonida o‘tgan 2024-yilda Rossiya neftining O‘zbekistonga yetkazib berilishi 233,5 ming tonnani tashkil etgani muhim ahamiyat kasb etadi, bu esa energetika sohasida allaqachon yo‘lga qo‘yilgan va barqaror savdo aloqalaridan dalolat beradi.

Shu bilan birga, Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yilning sentabr oyi boshiga kelib, respublikada o‘z qazib olish ko‘rsatkichlari pasayishni ko‘rsatdi. Neft qazib olish 434,5 ming tonnagacha, tabiiy gaz ishlab chiqarish esa 28,9 milliard kub metrgacha kamaydi.

Ajablanarlisi shundaki, ichki qazib olish hajmlarining pasayishiga qaramay, O‘zbekiston 2025-yilning dastlabki sakkiz oyida gaz eksportidan olinadigan daromadlarni sezilarli darajada oshirishga muvaffaq bo‘ldi. Chet ellik xaridorlarga yoqilg‘i yetkazib berish g‘aznaga 494,7 million dollar keltirdi, bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 24,1 foizga ko‘pdir. Bunday vaziyat uglevodorodlarning yangi manbalarini, shu jumladan, o‘zlashtirish ilg‘or texnologiyalar va katta sarmoyalarni talab qiladigan manbalarni izlashni rag‘batlantirmoqda.

Uglevodorodlar bilan bog‘liq masalalardan tashqari, tomonlar atom energetikasi sohasidagi qo‘shma loyihalarga ham e’tibor qaratdilar. Gap O‘zbekiston hududida atom elektr stansiyasini qurish haqida bormoqda. 2025-yil oktabr oyida kam quvvatli atom elektr stansiyasining birinchi energoblogini qurish ishlari boshlandi, bu ikki tomonlama hamkorlik portfelidagi yana bir yirik loyihadir.

Shunday qilib, murakkab konlarni o‘zlashtirish uchun Rossiya texnologiyalari va tajribasini jalb qilish O‘zbekistonning energetik xavfsizligini ta’minlash va uzoq muddatli istiqbolda eksport salohiyatini saqlab qolish uchun mantiqiy qadam sifatida ko‘rilmoqda.

O‘zbekistondagi eng yirik gaz konlaridan biri bo‘lgan "Gazli" 1956-yilda ochilgan. O‘sha paytda u dunyodagi eng ahamiyatli konlardan biri hisoblangan va uning o‘zlashtirilishi Markaziy Osiyodagi butun gaz sanoatining rivojlanishiga kuchli turtki bergan.