Amazon O‘zbekistonning olis hududlariga kosmik tarmoq tortadi

O‘zbekiston hukumati raqamli tengsizlikni bartaraf etish yo‘lida qat’iy qadamlar tashlab, ilg‘or sun’iy yo‘ldosh texnologiyalarini joriy etish orqali yuqori tezlikdagi internetdan umumiy foydalanishni ta’minlashni rejalashtirmoqda. Yaqinda Raqamli texnologiyalar vazirligi va Amazon Kuiper Commercial Service kompaniyasi o‘rtasida imzolangan o‘zaro anglashuv memorandumi ushbu strategiyani amalga oshirishdagi muhim bosqich bo‘ldi.

Ushbu tashabbus 16-oktabr kuni Shavkat Mirziyoyevga taqdim etilgan kengroq dasturning bir qismidir. Taqdimot davomida kosmik monitoringdan yangi iqtisodiy imkoniyatlarni aniqlash uchun foydalanish masalalari ko‘rib chiqildi, shuningdek, kosmik sohada ta’lim ekotizimini va ilmiy-tadqiqot faoliyatini rivojlantirish bo‘yicha takliflar muhokama qilindi. Asosiy e’tibor mamlakatning olis va borish qiyin bo‘lgan hududlarida aloqa xizmatlari qamrovini kengaytirish zarurligiga qaratildi.

Amazon bilan Project Kuiper sun’iy yo‘ldosh internetini ishga tushirish to‘g‘risidagi kelishuv an’anaviy optik tolali tarmoqlarni yotqizish qiyin bo‘lgan hududlarda barqaror va tezkor internet aloqasini ta’minlashga qaratilgan. 2019-yilda Amazon tomonidan boshlangan Kuiper loyihasi 3200 dan ortiq past orbitali sun’iy yo‘ldoshlar tarmog‘ini joylashtirishni nazarda tutadi, bu esa 400 Mbit/s gacha tezlikda internet taqdim etish imkonini beradi va kelajakda bu ko‘rsatkichni 1 Gbit/s gacha oshirish mumkin.

Voqeaning ahamiyatiga qaramay, Raqamli texnologiyalar vazirligi matbuot xizmati kelishuv tafsilotlari bo‘yicha batafsil izoh berishdan tiyildi.

O‘zbekistonning sun’iy yo‘ldosh internetini rivojlantirish borasidagi sa’y-harakatlari faqat Amerika kompaniyalari bilan hamkorlik qilish bilan cheklanmaydi. Mart oyida Markaziy Osiyoda raqamli aloqani yaxshilashga qaratilgan "TEI Digital Connectivity" dasturi doirasida Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtiriladigan ikkita strategik loyiha bo‘yicha kelishuvlar imzolangan edi. Ushbu loyihalar ham sun’iy yo‘ldosh texnologiyalari va yer usti infratuzilmasini joylashtirishni, ham tegishli me’yoriy-huquqiy bazani yaratishni o‘z ichiga oladi.

Shu bilan birga, qo‘shni davlatlar ham sun’iy yo‘ldosh texnologiyalarini faol o‘zlashtirmoqda. Qozog‘iston joriy yilning 13-avgustida SpaceX kompaniyasining Starlink xizmatlarini ishga tushirib, Markaziy Osiyoda bu borada birinchi bo‘ldi. Qozog‘istonlik foydalanuvchilar uchun bazaviy tarif narxi taxminan 23 ming tenge (taxminan $43) ni tashkil etadi. Yaqinda, 16-oktabr kuni Tojikiston Aloqa xizmati ham borish qiyin bo‘lgan tog‘li hududlarni aloqa bilan ta’minlash uchun SpaceX’ning sho‘ba korxonasi Starlink Tajikistan bilan litsenziya shartnomasini imzoladi.

Starlink’ning Qirg‘izistonda ishga tushirilishi 2025-yil oxirigacha kutilmoqda. O‘zbekistonda, shuningdek, Tojikiston va Turkmanistonda Starlink tizimining tijorat maqsadlarida ishga tushirilishi endi 2026-yilga rejalashtirilgan, garchi dastlab O‘zbekiston uchun 2023-yil ko‘zda tutilgan edi.