O‘zbekiston iqtisodiyoti 2025-yilda 6,7%ga o‘sadi - VEB prognozi

O‘zbekiston iqtisodiyoti 2025-yilda 6,7 foiz darajasida o‘sishni namoyon etadi. Bunday prognoz VEB Tadqiqot va ekspertiza instituti tahliliy hisobotida keltirilgan. Bu baho 6,1% darajasida belgilangan konsensus-prognozdan yuqori bo‘lib, respublika istiqbollariga nisbatan yuqori optimizmdan dalolat beradi. Tahlilchilarning kutishicha, keyingi yillarda, 2026-yildan 2027-yilgacha, iqtisodiy yuksalish sur’atlari biroz sekinlashib, 6,0-6,2% oralig‘ida barqarorlashadi.

Bunday ishonchli dinamikaning asosini bir qator omillar tashkil etadi, ular orasida ekspertlar yuqori va barqaror demografik o‘sishni alohida ta’kidlaydilar. Bu jarayon, o‘z navbatida, ichki iste’mol talabining kengayishini rag‘batlantiradi. Shu bilan birga, asosan o‘z quvvatlarini oshirishda davom etayotgan xususiy sektor faolligi hisobiga ishlab chiqarish salohiyatining sifatli o‘sishi prognoz qilinmoqda.

Iqtisodiy o‘sishga tashqi omillar qo‘shimcha yordam beradi. Oltin va uran qazib olish hamda keyingi eksporti hajmining oshishi kutilmoqda, bu mamlakat byudjeti uchun muhim daromad manbai hisoblanadi. Bundan tashqari, VEB tahlilchilari to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar oqimining yuqoriligicha qolishi va to‘lov balansi hamda aholi daromadlarini qo‘llab-quvvatlashda muhim rol o‘ynaydigan transchegaraviy pul o‘tkazmalari barqaror o‘sishini prognoz qilmoqdalar.

Regulyator uchun asosiy vazifalardan biri inflyatsion jarayonlarni jilovlash bo‘lib qoladi. Prognozga ko‘ra, 2025-yil yakunlari bo‘yicha inflyatsiya 8,6-8,7% darajasida mustahkamlanishi mumkin. Biroq, o‘rta muddatli istiqbolda, 2026-2027-yillarga kelib, uning 6,0-7,0%lik maqsadli ko‘rsatkichlargacha sekinlashishi kutilmoqda. Ushbu maqsadlarga erishish uchun Markaziy bank mo‘tadil qat’iy pul-kredit siyosatiga amal qilishi taxmin qilinmoqda. Bunday choralar inflyatsion xatarlarni minimallashtirish va milliy valyuta kursining barqarorligini ta’minlashga qaratilgan. Ushbu strategiya doirasida, Markaziy bankning 2025-yil uchun asosiy stavkasi 13,5% darajasida, AQSh dollarining o‘rtacha yillik kursi esa-taxminan 13,9 ming so‘m atrofida prognoz qilinmoqda.

Respublikaning tashqi savdo aylanmasi nomutanosiblikni namoyon etishda davom etadi: 2025-yilda tovarlar eksporti hajmi 27,9 mlrd dollar darajasida prognoz qilinayotgan bo‘lsa, import 39,6 mlrd dollarga yetadi. Shunday qilib, savdo balansidagi defitsit saqlanib qoladi, ammo ekspertlar uning asta-sekin qisqarish tendensiyasini qayd etmoqdalar.

Tovarlar savdosidagi salbiy saldoga qaramay, joriy operatsiyalar hisobi to‘lov balansining 2025-2026-yillar davomida ijobiy zonaga chiqish salohiyati mavjud. Bu jarayonda mehnat migrantlaridan kelib tushayotgan pul o‘tkazmalari hajmining ortishi va xizmatlar eksportining ko‘payishi hal qiluvchi rol o‘ynaydi.

Shu bilan birga, davlat qarzi hajmining yalpi ichki mahsulotga nisbatan 35,6% gacha oshishi prognoz qilinmoqda, bu mutlaq qiymatda taxminan 47,8 mlrd dollarni tashkil etadi. O‘sishning asosiy sababi tashqi qarzlar bo‘lib, hukumat ularni yirik infratuzilma loyihalarini amalga oshirish va davlat byudjeti defitsitini qoplash uchun yo‘naltirishni rejalashtirmoqda.

VEB Instituti tahlilchilari o‘rta va uzoq muddatli istiqbolda iqtisodiy o‘sishni kuchaytirishga qodir bir qator yo‘nalishlarni ajratib ko‘rsatmoqdalar. Biznes uchun moliyaviy resurslardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirishga olib keladigan monetar siyosatni yanada yumshatish asosiy katalizatorlardan biri sifatida tilga olinmoqda. Davlat aktivlarini xususiylashtirish kursini davom ettirish va mamlakatda ishbilarmonlik muhitini yaxshilashga qaratilgan tizimli islohotlar muhim omil bo‘lib qolmoqda.

YAIMga qazib oluvchi va qayta ishlovchi sanoat, shu jumladan mashinasozlik va yengil sanoat kabi tarmoqlar salmoqli hissa qo‘shishi kutilmoqda. Iqtisodiyotni jadal raqamlashtirish va xizmatlar sektori-jumladan, transport, moliya va turizmni-ilg‘or rivojlantirish ham asosiy o‘sish nuqtalari sifatida belgilangan. Bundan tashqari, Rossiya va YeOII mamlakatlari bilan integratsiya jarayonlarini chuqurlashtirish hamda O‘zbekistonning yangi transport-logistika yo‘laklarini shakllantirishda faol ishtirok etishida ham salohiyat ko‘rilmoqda. Uzoq muddatli istiqbolda inson kapitaliga-sog‘liqni saqlash, ta’lim va ilm-fanga-kiritilgan investitsiyalar mamlakat iqtisodiyotining barqaror va sifatli rivojlanishini ta’minlash uchun hal qiluvchi omillarga aylanishi mumkin.