O‘zbekiston Markaziy banki: Inflatsiya 8% gacha pasaydi

O‘zbekiston Markaziy banki boshqaruv yig‘ilishi yakunlari bo‘yicha asosiy stavkani yillik 14% darajasida o‘zgarishsiz qoldirish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Monetar hokimiyatning bu qadami, ijobiy dinamikaga qaramay, iqtisodiyotga, shu jumladan tashqi omillar ta’sirida bosim o‘tkazishda davom etayotgan proinflatsion xatarlarni yanada jilovlash zarurati bilan bog‘liq.

So‘nggi statistik ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakatda umumiy inflatsiya sentabr oyi oxirida sekinlashib, yillik hisobda 8% darajasiga yetdi, bu o‘tgan oydagi ko‘rsatkichdan 0,8 foiz punktga pastdir. Narxlar bosimining pasayishiga asosiy hissa oziq-ovqat va nooziq-ovqat mahsulotlari narxlarining o‘sish sur’atlarining sekinlashishi bilan bog‘liq bo‘lib, ular umumiy hisobda 6,1% darajasida inflatsiyani ko‘rsatdi. Shu bilan birga, xizmatlar sohasida boshqacha manzara kuzatilmoqda: bu yerda barqaror iste’mol talabi bilan qo‘llab-quvvatlanayotgan narxlarning o‘sishi umumiy inflatsion fondan yuqori bo‘lib qolmoqda.

Barqarorlashtirishning asosiy omili bo‘lib bazaviy inflatsiya ko‘rsatkichi bo‘ldi, u olib borilayotgan qat’iy pul-kredit siyosati va milliy valyutaning mustahkamlanishi fonida 7% gacha pasaydi. So‘m kursining mustahkamlanishi import qilinadigan tovarlar narxiga sezilarli ta’sir ko‘rsatib, "import inflatsiyasi" deb ataladigan jarayonning sekinlashishiga va sanoat mahsulotlari narxlarining barqarorlashishiga yordam berdi. Iste’mol savatchasining tahlili ham ijobiy tendensiyani aniqladi: o‘tgan yilga nisbatan narxlari sekinlashgan tovarlar va xizmatlar ro‘yxati kengaydi, bu iqtisodiyotdagi barqarorlashtirish jarayonlarining kengroq qamrovli ekanligidan dalolat beradi.

Erishilgan yutuqlarga qaramay, aholi va biznes vakillarining inflatsion kutilmalari hali ham yuqori darajada bo‘lib, joriy va prognoz ko‘rsatkichlaridan oshib ketmoqda. Shu munosabat bilan Markaziy bank joriy yil uchun inflatsiya prognozini pasayish tomoniga o‘zgartirib, uni taxminan 8% darajasida kutmoqda.

Respublikada iqtisodiy faollik yuqori dinamikani saqlab qolmoqda. Regulyatorning baholashicha, yil yakunlari bo‘yicha yalpi ichki mahsulotning o‘sishi 7-7,5% ni tashkil etishi mumkin, bu fuqarolarning real daromadlarining oshishi va chakana kreditlashning sezilarli hajmlari bilan qo‘llab-quvvatlanmoqda. Biroq, aynan shu yuqori umumiy talab asosiy proinflatsion xatarlardan biri hisoblanadi. Qo‘shimcha noaniqlikni energetika resurslari narxlarining davom etayotgan liberallashtirilishidan kelib chiqadigan ikkilamchi ta’sir va ayrim tovar turlari taklifi bilan bog‘liq potentsial xatarlar yaratmoqda.

Yuzaga kelgan sharoitlarda Markaziy bank nisbatan qat’iy pul-kredit siyosatiga amal qilishni davom ettirish niyatida. Regulyatorning fikricha, bunday yo‘nalish milliy jamg‘armalarning jozibadorligini saqlashga, kredit faolligini muvozanatlashga va umumiy talabni samarali boshqarishga imkon beradi. Inflatsiya bo‘yicha o‘rta muddatli maqsad o‘zgarishsiz qolmoqda va 5% ni tashkil etadi. Asosiy stavkani qayta ko‘rib chiqish bo‘yicha navbatdagi boshqaruv yig‘ilishi 2025-yil 11-dekabrga rejalashtirilgan.