O‘zbekiston Markaziy banki: oltin reeksporti haqidagi ayblovlar asossizdir

O‘zbekiston Markaziy banki rahbariyati xorijiy matbuotda respublika go‘yoki xalqaro sanksiyalarni chetlab o‘tish maqsadida Rossiyadan oltin reeksporti sxemalarida ishtirok etayotgani haqidagi da’volarni qat’iyan rad etdi.
Regulyator raisi Timur Ishmetov bu ma’lumotni mutlaqo haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan va har qanday ma’nodan xoli deb atadi.

O‘z nutqi davomida Ishmetov mamlakatning monetar siyosati hech qachon tashqi bozorlarda qimmatbaho metallarni xarid qilishni nazarda tutmaganini va tutmasligini ta’kidladi. "Bu mutlaqo ishonchsiz ma’lumot. Biz hech qachon boshqa mamlakatlardan oltin sotib olmaganmiz va buni qilish niyatimiz yo‘q. O‘zimizning oltinimiz yetarli", - dedi u, respublikaning salmoqli ichki zaxiralari va ishlab chiqarish quvvatlariga e’tiborni qaratib.

MB rahbari, shuningdek, bir necha oy avval nufuzli "The Economist" nashrida paydo bo‘lgan, shunga o‘xshash taxminlarni o‘z ichiga olgan shov-shuvli maqola bilan bog‘liq vaziyatga oydinlik kiritdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, o‘zbek regulyatori tomonidan ma’lumotlar manbalarini tushuntirish talabi bilan rasmiy murojaat qilinganidan so‘ng, jurnal tahririyati o‘z xatosini tan olgan va keyingi sonlarida tegishli tuzatishlar kiritgan. "Shuning uchun takrorlayman - bu mutlaqo haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi, butunlay ma’nosiz ma’lumot. Eng muhimi - bizda bunga na talab, na ehtiyoj bor", - deya xulosa qildi Ishmetov.

Ayni paytda, bu bayonotlar fonida statistik ma’lumotlar murakkab manzarani ko‘rsatmoqda. Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yilning dastlabki to‘qqiz oyida O‘zbekistonga oltin importi 229,7 million dollarga yetgan, bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan deyarli to‘rt baravar ko‘pdir. Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, import yetkazib berishning asosiy manbai Afg‘oniston hisoblanadi.

Shu bilan birga, eksportda misli ko‘rilmagan o‘sish kuzatilmoqda. Xuddi shu davrda O‘zbekiston chet elga rekord darajadagi 9,9 milliard dollarlik oltin sotdi, bu o‘tgan yilgi ko‘rsatkichdan 1,7 baravar ko‘pdir. Natijada, mamlakat umumiy eksport tarkibida qimmatbaho metallning ulushi 37,1% ga yetdi. Eksportning asosiy yo‘nalishlari an’anaviy ravishda Buyuk Britaniya va Shveytsariya kabi moliyaviy markazlar bo‘lib, BAAga kichik hajmdagi yetkazib berishlar amalga oshirilmoqda.

Bu vaziyat xalqaro kuzatuvchilarning e’tiborini tortmoqda. Xususan, 2024-yil sentabr oyida Shveytsariyaning SWI swissinfo.ch nashri Markaziy Osiyo mamlakatlaridan 2022-yildan keyin oltin yetkazib berish hajmining keskin oshishi va ichki ishlab chiqarish hajmidan oshib ketishi, amaldagi cheklov choralarini chetlab o‘tib, Rossiya oltinini reeksport qilish uchun potentsial xavflarni keltirib chiqarishini ta’kidlagan edi.