Qozog‘istonda O‘zbekiston fuqarosi pensionerni o‘ldirdi

Qozog‘istonning Sariog‘och tumani sud organlari O‘zbekistonning 39 yoshli fuqarosi ishtirok etgan shov-shuvli jinoiy ish bo‘yicha hukm chiqardi. U Jibek Jo‘li qishlog‘ida yashovchi keksa yoshli fuqaroni o‘ta shafqatsizlik bilan o‘ldirganlikda ayblangan. Sud qamoq jazosi o‘rniga ayblanuvchini psixiatriya shifoxonasiga majburiy davolanishga yuborish to‘g‘risida qaror chiqardi.

Jamoatchilikda katta rezonans keltirib chiqargan hodisa 2025-yilning may oyida sodir bo‘lgan. Tergov materiallariga ko‘ra, sudlanuvchi pensionerga bolta bilan hujum qilib, so‘ngra uni bog‘lab qo‘ygan. Jabrlanuvchi hushini yo‘qotgach, uning tomog‘ini kesgan. Jinoyatchining keyingi harakatlari o‘ta shafqatsizligi bilan ajralib turgan: u o‘ldirilgan shaxsning qo‘llari va jinsiy a’zolarini kesib tashlagan.

Sud jarayonida O‘zbekiston fuqarosining qasddan odam o‘ldirishdagi aybi to‘liq isbotlandi. Biroq, yakuniy ehtiyot chorasini belgilashda sud-psixiatriya ekspertizasi xulosasi hal qiluvchi rol o‘ynadi. Mutaxassislar ayblanuvchining paranoid shizofreniya shaklidagi surunkali ruhiy kasallikdan aziyat chekishini aniqladilar. Shuningdek, uning olti yildan ortiq vaqt davomida tegishli hisobda turgani tasdiqlandi.

Ushbu tashxis asosida sud aqli norasolik to‘g‘risidagi qonunchilik qoidalarini qo‘lladi. Jinoiy jazo o‘rniga tibbiy yo‘sindagi majburlov choralarini qo‘llash to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Mahkum Olmaota viloyati, Talgar tumanidagi Oqtos qishlog‘ida joylashgan intensiv kuzatuvli ixtisoslashtirilgan turdagi psixiatriya shifoxonasiga yuborildi.

Marhumning yaqinlari chiqarilgan hukmdan noroziligini bildirib, uni haddan tashqari yengil deb hisoblamoqda. Ular yuqori sud instansiyasiga apellyatsiya shikoyati berib, hukm ustidan shikoyat qilish jarayonini boshlab yuborishdi.

Sudning bu qarori, jumladan, internetning o‘zbek segmentida ham qizg‘in muhokamalarga sabab bo‘ldi. Izoh qoldiruvchilar bu voqeani Toshkent hayvonot bog‘ida o‘zining kichik yoshdagi qizini ayiq qafasiga tashlagan ayol bilan bog‘liq boshqa bir mashhur holat bilan solishtirishmoqda, o‘shanda ayol ham aqli noraso deb topilib, davolanishga yuborilgan edi. Jamoatchilik qiziqishini yaqinda uning davolash muassasasidan chiqqanidan so‘ng o‘sha bolani o‘ldirgani haqidagi xabarlar kuchaytirmoqda. Bu pretsedent jamiyatda aqli norasolik holatida og‘ir jinoyatlarni sodir etgan shaxslarni majburiy davolash tizimi va keyingi nazoratning samaradorligi borasida muayyan xavotirlarni keltirib chiqarmoqda.

Qozog‘iston yuridik amaliyotida, boshqa ko‘plab mamlakatlardagi kabi, shaxsni aqli noraso deb topish uchun bir vaqtning o‘zida ikkita mezon mavjud bo‘lishi kerak: tibbiy (ruhiy kasallikning mavjudligi) va yuridik (jinoyat sodir etish paytida o‘z harakatlarining mohiyatini anglay olmaslik yoki ularni boshqara olmaslik). Ushbu mezonlardan faqat bittasining mavjudligi jinoiy javobgarlikdan ozod qilish uchun yetarli asos bo‘la olmaydi.