O‘zbekistonda oziq-ovqat mahsulotlarini sotishning yangi qoidalari joriy etilmoqda

Oziq-ovqat isrofgarchiligini kamaytirish va iste’molni optimallashtirishga qaratilgan keng ko‘lamli davlat tashabbusi doirasida O‘zbekistonda chakana savdo va sanitariya nazorati sohalarida sezilarli o‘zgarishlar kutilmoqda. Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlangan "Oqilona iste’mol" yoki "Save Food" dasturining markaziy elementi yaroqlilik muddati tugayotgan mahsulotlarni sotishga yangicha yondashuv bo‘ladi.

Hukumat topshirig‘iga ko‘ra, chakana savdo tarmoqlari va savdo markazlari bunday tovarlar uchun maxsus javonlar yoki qatorlar ajratishga majbur bo‘ladilar, ular xaridorlar e’tiborini jalb qilish uchun bevosita kirish qismida joylashtiriladi. Ushbu toifadagi mahsulotlarga nisbatan narx siyosati dinamik bo‘ladi: sotishning oxirgi sanasi yaqinlashgani sari har o‘n kunda narxni muntazam ravishda pasaytirish ko‘zda tutilgan. Bu chora nafaqat oziq-ovqat chiqindilari hajmini kamaytirish, balki iste’molchilarga arzonroq variantlarni taklif qilish uchun mo‘ljallangan.

Shu bilan birga, hukumat oziq-ovqat aylanishining barcha bosqichlarini - ishlab chiqarishdan tortib yakuniy sotishgacha bo‘lgan jarayonlarni tartibga soluvchi amaldagi sanitariya normalari va gigiena me’yorlarini qayta ko‘rib chiqishni boshladi. Sog‘liqni saqlash vazirligiga 2026-yil fevraligacha oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish, tashish, saqlash va sotishga oid amaldagi qoidalarni yangilash vazifasi yuklatildi. Bu qaror oziq-ovqat mahsulotlari ustidan nazoratni isloh qilish bo‘yicha kengroq chora-tadbirlarning bir qismi bo‘lib, uning doirasida texnik reglamentlardan to‘g‘ridan-to‘g‘ri sanitariya qoidalari va normalariga o‘tilmoqda.

"Save Food" dasturi, shuningdek, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari harakatini nazorat qilishni kuchaytirishni ham nazarda tutadi. Joriy yil oxirigacha agrar mahsulotlarni turlari bo‘yicha alohida saqlash tizimini ishlab chiqish va joriy etish kerak. Bundan tashqari, logistika zanjirining uzluksiz monitoringi tashkil etiladi - hosilni yig‘ish va saralashdan tortib, tashish va muzlatkich omborlariga joylashtirishgacha, bu esa ushbu bosqichlarda yo‘qotishlarni kamaytirishi kerak.

"Ortiqcha isrofgarchilikka" qarshi kurash kampaniyasining muhim tarkibiy qismi aholi o‘rtasida ma’rifiy ishlar olib borish bo‘ladi. Maxsus guruhlar tuzilib, ularning vazifalariga fuqarolarni oqilona iste’mol tamoyillari to‘g‘risida xabardor qilish va to‘g‘ri ovqatlanish odatlarini shakllantirish kiradi. Mahsulotlarni tejash bo‘yicha o‘quv dasturlari tashkil etiladigan yoshlar bilan ishlashga alohida e’tibor qaratilishi rejalashtirilgan. Bu chora-tadbirlar 2026-2030 yillarni "Shoshilinch oziq-ovqat xavfsizligi davri" deb e’lon qilingan kengroq kun tartibini to‘ldiradi.

BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) ma’lumotlariga ko‘ra, dunyoda inson iste’moli uchun ishlab chiqarilgan barcha oziq-ovqat mahsulotlarining uchdan bir qismi har yili yo‘qoladi yoki tashlab yuboriladi, bu esa taxminan 1,3 milliard tonnani tashkil etadi.