O‘zbekiston hokimliklarida keng ko‘lamli "tozalash" - olti o‘rinbosardan ikkitasi lavozimidan ayriladi

O‘zbekistonning ma’muriy tizimida joylardagi boshqaruv tuzilmasini optimallashtirishga qaratilgan muhim o‘zgarishlar kutilmoqda. Ko‘rib chiqish uchun taqdim etilgan prezident farmoni loyihasiga ko‘ra, respublika tumanlari va shaharlaridagi hokim o‘rinbosarlari sonini qisqartirish rejalashtirilgan.

Asosiy o‘zgarishlardan biri mahalliy ma’muriyatlar rahbarlari o‘rinbosarlari shtatini oltitadan to‘rttaga kamaytirish bo‘ladi. Ushbu tashabbus keng ko‘lamli islohot dasturining bir qismi bo‘lib, uning doirasida 2026-yil oxiriga qadar mamlakatning 32 ta tuman va shahrida boshqaruvning mutlaqo yangi tartibi sinovdan o‘tkaziladi va joriy etiladi.

Islohot chuqur tarkibiy integratsiyani nazarda tutadi. To‘qqizta asosiy vazirlik va idoralarning hududiy bo‘linmalari to‘g‘ridan-to‘g‘ri hokimliklar ixtiyoriga o‘tkaziladi. Ular qatoriga Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi tuzilmalari, shuningdek, qishloq xo‘jaligi, bandlik va kambag‘allikni qisqartirish masalalarini nazorat qiluvchi idoralar kiritilgan. Bundan tashqari, Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish, Madaniyat vazirliklarining mahalliy bo‘limlari, Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi hamda Yoshlar ishlari agentligi ham hokimlar boshqaruviga o‘tadi.

Vakolatlarning bunday markazlashtirilishi hokimlarga o‘zlariga ishonib topshirilgan hududlarni boshqarishda misli ko‘rilmagan mustaqillik beradi. Mahalliy ma’muriyat rahbarlari integratsiyalashgan tuzilmalarning shtat jadvalini mustaqil shakllantirish, rahbar kadrlarni lavozimga tayinlash va ozod etish huquqiga ega bo‘ladilar. Shuningdek, ularning vakolatlariga rag‘batlantirish choralarini qo‘llash va intizomiy jazo berish ham kiradi, bu esa loyiha ishlab chiquvchilarining fikriga ko‘ra, joylarda ijro intizomi va ish samaradorligini oshirishi kerak.

Ekspertlarning fikricha, ushbu islohot rahbarlarning hisobdorligi va mas’uliyatini kuchaytirishga, shuningdek, mahalliy davlat boshqaruvi tizimida byurokratik tartiblarni qisqartirish va korrupsiya xavfini kamaytirishga qaratilgan. Asosiy iqtisodiy va ijtimoiy bloklar ustidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri nazoratning o‘tkazilishi, kutilganidek, hokimlarga aholi ehtiyojlariga tezroq javob berish va muayyan hududning real ehtiyojlaridan kelib chiqib qarorlar qabul qilish imkonini beradi.

O‘zbekistonda hokimlik instituti 1992-yilda sovet davridagi ijroiya qo‘mitalari (ijroqo‘mlar) o‘rniga tashkil etilgan bo‘lib, bu mamlakat mustaqillikka erishgandan so‘ng yangi davlat hokimiyati tizimini shakllantirishdagi ilk qadamlardan biri bo‘lgan.