UzAuto Motors O‘zbekiston bozoridagi premium segmentni yo‘qotmoqda

Bozor qiyinchiliklariga tayyorligi haqidagi bayonotlarga qaramay, milliy avtomobil ishlab chiqaruvchisi UzAuto Motors yuqori narx segmentidagi o‘z mavqeini sezilarli darajada zaiflashtirmoqda. O‘zbekiston avtomobil bozorining 2025-yilning to‘qqiz oyi bo‘yicha so‘nggi ma’lumotlari tahlili xavotirli tendensiyani aniqladi: 20 000 AQSh dollaridan qimmat avtomobillarni xarid qiluvchilar tobora ko‘proq xorijiy brendlarni afzal ko‘rmoqda, bu esa qimmat Chevrolet modellarining sotuvi keskin pasayishiga olib kelmoqda.

O‘tgan yil davomida UzAuto Motors’ning qimmat segmentdagi oltita asosiy modelining sotuvi o‘rtacha 43% ga qisqardi. Eng keskin pasayish Equinox modelida kuzatildi, uning sotuvi 94% ga tushib ketdi, shuningdek, Captiva (-71%) va Tahoe (-67%) modellarida ham pasayish qayd etildi. Kompaniya vakillari bu pasayishning bir qismini Traverse (-21%) va Equinox modellarining sotuvda yo‘qligi bilan izohlamoqda. Biroq, deyarli 28 ming dona sotilgan va sezilarli savdo hajmini ko‘rsatgan mashhur Tracker krossoveri ham o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 12% yo‘qotdi. Faqatgina Malibu modeli 5,3% lik kamtarona o‘sishni ko‘rsatgan yagona istisno bo‘ldi.

Ushbu ko‘rsatkichlar fonida UzAuto Motors raqobatchilari ishonchli o‘sishni namoyish etmoqda. Kia Sonet, BYD Chazor, Chery Arrizo 6 Pro, BYD Song Plus va BYD Song Pro kabi modellar sotuvi o‘rtacha 86% ga oshdi. Ayniqsa, Haval M6 muvaffaqiyati yaqqol ko‘zga tashlanadi: agar o‘tgan yilning to‘qqiz oyida 974 ta avtomobil sotilgan bo‘lsa, bu yil bu ko‘rsatkich 3 204 tani tashkil etdi, bu esa 229% o‘sishga to‘g‘ri keladi. Bozorda Jetour, Zeekr, Leapmotor, Li va Dong Feng kabi boshqa ishlab chiqaruvchilar ham faol kirib kelmoqda, bu esa raqobatni yanada kuchaytirmoqda.

Shu bilan birga, UzAuto Motors byudjet segmentida shubhasiz yetakchilikni saqlab qolmoqda. Ko‘pchilik yangi avtomobil zavodlari va importchilar qimmatroq modellarga e’tibor qaratib, arzon avtomobillar bozorini deyarli to‘liq milliy ishlab chiqaruvchiga qoldirdi.

Ayniqsa, Damas va Labo modellarini ishlab chiqaradigan Xorazm zavodining pozitsiyalari kuchli. Uning kompaniyaning umumiy savdosidagi ulushi yil davomida 26% dan 35% gacha o‘sdi. Andijon zavodi esa, o‘z navbatida, mamlakatdagi eng ko‘p sotiladigan model - Cobalt’ni ommaviy ishlab chiqarishni ta’minlamoqda, uning to‘qqiz oydagi sotuvi 95 362 donani tashkil etdi.

Shunga qaramay, ommaviy segmentda ham hammasi silliq emas. Katta umidlar bog‘langan Onix modelining sotuvi yil davomida 38% ga kamaydi.

Byudjet avtomobillari bozoridagi ustunligi tufayli Chevrolet brendi hozirgi kunda O‘zbekiston avtomobil bozorining 82,7% ni nazorat qilmoqda va barcha raqobatchilardan, shu jumladan BYD va Kia’dan ham ancha oldinda. Biroq, bir segmentga bog‘liqlik kompaniya uchun asosiy strategik xavfni yuzaga keltiradi. Agar yaqin kelajakda xorijiy ishlab chiqaruvchilar o‘zlarining "arzon" modellarini mahalliylashtirishni yoki import qilishni boshlasalar, UzAuto Motors’ning hozirgi ustunligi haqiqiy raqobat yo‘qligi sharoitida qanchalik tez qo‘lga kiritilgan bo‘lsa, shunchalik tez yo‘qotilishi mumkin.

2024-yil boshiga kelib O‘zbekistonda jismoniy shaxslar mulkida 3,8 million yengil avtomobil mavjud edi. Shu bilan birga, 2023-yil yangi mashinalar sotuvi bo‘yicha rekord yil bo‘ldi - 456,3 ming dona, ularning 84% mamlakat ichida ishlab chiqarilgan.