BMT: Dunyo yo‘llaridagi avariyalar har yili 1,2 million kishining hayotiga zomin bo‘lmoqda

Birlashgan Millatlar Tashkiloti ko‘ngilni xira qiluvchi ma’lumotlarni taqdim etdi: har yili sayyoramiz yo‘llarida 1,2 million kishi halok bo‘ladi, yana 50 millionga yaqin kishi turli darajadagi jarohatlar oladi. Bu raqamlar BMT shtab-kvartirasida bo‘lib o‘tgan yuqori darajadagi tadbirda ma’lum qilindi va quruq statistika ortida haqiqiy insoniy fojialar turgani ta’kidlandi. "Bular maktabga ketayotgan bolalar, ishga shoshilayotgan ota-onalar, bir lahzada hayoti barbod bo‘layotgan insonlardir", - dedi BMT Bosh kotibining yordamchisi Navid Hanif, Bosh kotib Antoniu Guterrishning so‘zlaridan iqtibos keltirib.

Yo‘l-transport hodisalari muammosi shunchalik keng ko‘lamga yetdiki, hozirda u dunyodagi o‘lim sabablari orasida sakkizinchi o‘rinni egallamoqda. Besh yoshdan oshgan bolalar va yoshlar uchun yo‘l-transport hodisalari o‘limning asosiy sababiga aylangan. Vaziyat, ayniqsa, daromadi past va o‘rta darajada bo‘lgan mamlakatlarda juda og‘ir, yo‘llardagi barcha o‘lim holatlarining 90 foizi aynan shu davlatlar hissasiga to‘g‘ri keladi. Harakatning eng zaif ishtirokchilari piyodalar, velosipedchilar va mototsiklchilar bo‘lib qolmoqda - ular ko‘pincha xavfsiz transport infratuzilmasidan foydalanish imkoniyatiga ega emaslar.

Antoniu Guterrishning ta’kidlashicha, jahon hamjamiyati bu epidemiyaga qarshi kurashish uchun samarali vositalarga allaqachon ega. Gap kompleks yondashuv haqida ketmoqda: puxta o‘ylangan shaharsozlik va xavfsiz jamoat transportini rivojlantirishdan tortib, qat’iy qonunchilik choralarigacha. Shlemlar va xavfsizlik kamarlaridan majburiy foydalanish, tezlik rejimini qattiq nazorat qilish va samarali favqulodda yordam protokollarini yaratish vaziyatni tubdan o‘zgartirishi va minglab insonlar hayotini saqlab qolishi mumkin.

BMT o‘z tashabbuslari doirasida 94 mamlakatga yo‘l harakati xavfsizligini oshirish dasturlarini amalga oshirishda yordam ko‘rsatdi. Muvaffaqiyatli misollar sifatida Braziliya (tezlikni boshqarish protokollarining joriy etilishi o‘lim holatlarini kamaytirishga olib keldi), Ruanda (shlem taqishni majburiy qilib belgilovchi qonunlar har kuni mototsiklchilarni himoya qilmoqda) va Laos (haydovchilarni litsenziyalashning yangi tizimi ularning malakasi va mas’uliyatini oshirishga yordam bermoqda) keltiriladi.

Barqaror transport o‘n yilligiga qadam qo‘yar ekan, BMT yangi global hamkorlikni yo‘lga qo‘yishga chaqirdi. Bu jarayonda xayriya tashkilotlariga alohida rol ajratilgan. Bosh kotib poliomielit, sil va onalar o‘limiga qarshi muvaffaqiyatli kurash bilan parallellik o‘tkazdi, bunda filantropik jamg‘armalarning fidoyiligi va resurslari hal qiluvchi rol o‘ynagan edi. "Endi u yo‘l harakati xavfsizligi sohasidagi vaziyatni o‘zgartirishi mumkin", - dedi Guterrish.

Yo‘l harakati xavfsizligi alohida olingan muammo emas, balki sog‘liqni saqlash, urbanistika va iqlim o‘zgarishi masalalari bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan barqaror rivojlanishning eng muhim tarkibiy qismi ekanligi ta’kidlanmoqda. Bu sohadagi muvaffaqiyatlar butun dunyo bo‘ylab odamlar hayotining sifatiga multiplikativ ta’sir ko‘rsatadi. "Biz birgalikda millionlab insonlar hayotini saqlab qolishimiz va yo‘l harakati xavfsizligiga yashil chiroq yoqishimiz mumkin", - deya xulosa qildi Bosh kotib.

Dunyodagi birinchi rasman qayd etilgan o‘lim bilan yakunlangan yo‘l-transport hodisasi 1896-yilda Londonda sodir bo‘lgan. Jabrlanuvchi Bridjit Driskoll bo‘lib, uni Buyuk Britaniyadagi birinchi avtomobillardan biri soatiga taxminan 6 km tezlikda urib yuborgan.