O‘zbekistonda super-kontrakt tartibi qayta ko‘rib chiqildi

Sentyabr oyining so‘nggi haftasi davomida ijtimoiy tarmoqlarning o‘zbek segmentida oliy ta’lim muassasalariga kirish uchun mo‘ljallangan "super-kontrakt" tizimining to‘liq bekor qilingani haqidagi ma’lumotlar faol tarqaldi. Jamoatchilik muhokamalariga javoban Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi rasmiy bayonot bilan chiqib, ushbu axborotni rad etdi va islohot tafsilotlariga oydinlik kiritdi.

Idora vakillarining ta’kidlashicha, oshirilgan to‘lov-kontrakt asosida o‘qishga qabul qilish mexanizmining to‘liq bekor qilingani haqidagi xabarlar haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi. Buning o‘rniga, hukumat qarori bilan oshirilgan kontrakt stavkalarini hisoblash va qo‘llash tartibining o‘zi o‘zgartirildi. Asosiy yangilik Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 20-iyundagi 393-sonli qarorining o‘z kuchini yo‘qotganligi bo‘ldi va bu 2025-yil 13-sentyabrdagi 578-sonli yangi qaror bilan mustahkamlandi.

Ilgari amalda bo‘lgan va jamiyatda ko‘plab bahs-munozaralarga sabab bo‘lgan tartib, kirish imtihonlarida 56,7 balldan kam to‘plagan abituriyentlarga birinchi kursga qabul qilinish imkoniyatini berardi. Buning sharti esa, o‘qish uchun oshirilgan kontraktning maksimal summasidan ikki baravar yuqori haq to‘lash edi, bu summa o‘z navbatida standart to‘lovdan 10 va undan ko‘p marta ortiq bo‘lishi mumkin edi. Aynan norasmiy tilda "super-muper kontrakt" deb atalgan ushbu me’yor endi o‘z faoliyatini to‘xtatdi.

Shu paytdan e’tiboran, respublikada o‘tish balini to‘play olmagan abituriyentlar uchun o‘qish narxini belgilashning yangi, tabaqalashtirilgan tizimi joriy etilmoqda. Endi to‘lov miqdori to‘plangan va o‘tish bali orasidagi farqqa bevosita bog‘liq bo‘ladi:

- O‘tish baliga 1,05 ballgacha yetmagan abituriyentlarga bazaviy kontraktga nisbatan 1,5 baravar koeffitsiyent bilan to‘lov qilish taklif etiladi.
- 1,06 dan 2,05 ballgacha yetmaganda, to‘lov miqdori 2 baravarga oshadi.
- Agar o‘tish bali bilan farq 2,06 dan 3,05 gacha bo‘lsa, 2,5 baravar miqdor qo‘llaniladi.
- 3,06 dan 4,05 ballgacha to‘play olmaganlar uchun kontrakt summasi bazaviy stavkadan 3 baravar ko‘p bo‘ladi.

Ballar yetishmovchiligi 4,05 balldan oshadigan abituriyentlar uchun alohida tartib ko‘zda tutilgan. Bunday hollarda tabaqalashtirilgan kontrakt summalari bevosita oliy o‘qu yurtlari rahbariyati, ya’ni rektorlar yoki direktorlar tomonidan belgilanadi. Shu bilan birga, minimal chegara o‘rnatilgan: to‘lov narxi bazaviy kontraktning uch baravaridan kam bo‘lishi mumkin emas. Shunday qilib, tizim bekor qilinmadi, balki yanada moslashuvchan modelga o‘zgartirildi.