Markaziy Osiyoda 1860 MVt quvvatga ega Qambarota GES-1 parametrlari kelishib olindi

O‘zbekiston, Qozog‘iston va Qirg‘iziston ishtirokidagi uchinchi vazirlar davra suhbatidan so‘ng Markaziy Osiyodagi eng yirik infratuzilma loyihalaridan biri - Qambarota-1 gidroelektr stansiyasi qurilishining tafsilotlari ma’lum qilindi. Energetika vazirligi tomonlar loyihaning asosiy parametrlarini kelishishda sezilarli yutuqlarga erishganini xabar qildi.

O‘tgan hafta bo‘lib o‘tgan uchrashuvda nafaqat uch mamlakatning soha vazirlari, balki Jahon bankining yuqori martabali vakillari va loyihani amalga oshirishda ishtirok etuvchi donorlar muvofiqlashtiruvchi kengashi a’zolari ham qatnashdi, bu esa loyihaning xalqaro ahamiyatini ta’kidlaydi. Ishtirokchilar bo‘lajak stansiyaning yangilangan texnik-iqtisodiy asosini (TIA), shuningdek, ijtimoiy va ekologik ta’sirini dastlabki baholash natijalarini batafsil ko‘rib chiqdilar.

Taqdim etilgan hujjatlarga ko‘ra, Qambarota GES-1ning loyihaviy quvvati 1860 MVt ni tashkil etadi. Stansiya yiliga taxminan 5,6 mlrd kVt·soat elektr energiyasi ishlab chiqarishi kutilmoqda. Uning faoliyatini ta’minlash uchun Qirg‘izistonning Norin daryosida to‘g‘on qurilib, hajmi 5,4 mlrd kubometr bo‘lgan yangi suv ombori yaratiladi.

Muzokaralarda qo‘shma amalga oshirish mexanizmlari va xalqaro institutlardan moliyaviy mablag‘larni jalb qilishga alohida e’tibor qaratildi. O‘zbekiston delegatsiyasi Jahon banki, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, Osiyo taraqqiyot banki hamda OPEK jamg‘armasi vakillari bilan alohida maslahatlashuvlar o‘tkazib, ularning moliyalashtirishdagi potentsial ishtirokini muhokama qildi.

Loyiha bo‘yicha hamkorlik mustahkam tarixga ega. 2021-yil mart oyidayoq O‘zbekiston va Qirg‘iziston investitsiya loyihasini birgalikda tayyorlash uchun zamin yaratgan edi. Amaliy ishlarni tezroq boshlash muhimligi oliy darajadagi uchrashuvlarda, xususan, 2022-yil sentabr oyida Shavkat Mirziyoyev va Sadir Japarov o‘rtasidagi suhbatda bir necha bor ta’kidlangan.

2023-yil boshida uch mamlakat energetika vazirlari GES qurilishi bo‘yicha yo‘l xaritasini imzolagan bo‘lsa, qariyb bir yarim yildan so‘ng Venada idoralararo kelishuv tuzilib, niyatlar amaliy bosqichga o‘tkazildi. Yaqinda Qozog‘iston hukumati bo‘lajak qo‘shma kompaniyadagi ulushli ishtirokni belgilovchi hukumatlararo bitim loyihasini taqdim etdi. Unga ko‘ra, Qirg‘iziston 34% lik nazorat paketiga ega bo‘lishi, O‘zbekiston va Qozog‘iston esa 33% dan aksiya olishi ko‘zda tutilgan.

Ushbu loyiha Markaziy Osiyo mintaqasida energetik xavfsizlikni mustahkamlash va suv resurslaridan oqilona foydalanishni optimallashtirishning asosiy elementi sifatida qaralmoqda.

Qambarota GES-1 qurilishi rejalashtirilayotgan Norin daryosi mintaqadagi eng yuqori gidroenergetika salohiyatiga ega daryolardan biridir. Uning uzunligi 800 kmdan ortiq bo‘lib, unda allaqachon Qirg‘iziston energetika tizimida markaziy o‘rin tutuvchi To‘qto‘g‘ul GESlar kaskadi faoliyat yuritmoqda.