O‘zbekistonda bir o‘ringa yetti kishi: ish uchun eng keskin kurash qayerda va kadrlar tanqisligi qayerda?

2025-yilning uchinchi choragida O‘zbekiston mehnat bozori sezilarli tarkibiy o‘zgarishlarni namoyish etdi. hh.uz portali tahliliy ma’lumotlariga ko‘ra, poytaxtdagi faollikning qisqarishi va hududlardagi faollikning sezilarli darajada oshishi fonida faol ish izlovchilar umumiy sonining kamayishi kuzatilmoqda. Joylashtirilgan rezyumelarning umumiy soni 239 mingdan oshdi, bu esa 2024-yilning shu davriga nisbatan 3% ga kamdir.

Barcha ish izlovchilarning qariyb to‘rtdan uch qismi to‘g‘ri keladigan Toshkentning umumiy ustunligiga qaramay, poytaxtda o‘tgan yilga nisbatan rezyumelar soni 7 foizga kamaygan. Bu tendensiya viloyatlardagi o‘sib borayotgan faollik bilan qarama-qarshidir. Xususan, ish izlovchilar ulushi bo‘yicha ikkinchi o‘rinda turuvchi Samarqand shahri rezyumelar umumiy sonining 3,6 foizini ta’minlab, 11,2 foizlik o‘sishni ko‘rsatdi.

Ish qidirishning markazsizlashuvining eng yorqin misoli Farg‘ona viloyatining Tinchlik shahri bo‘ldi. Bu yerda rezyumelar sonining misli ko‘rilmagan o‘sishi qayd etildi - 7,5 barobar. Ish qidirishga bo‘lgan yuqori qiziqish Farg‘ona (+17,9%) va Nukusda (+10,5%) ham qayd etildi. Shu bilan birga, Andijon va Buxoroda ish izlovchilar faolligi biroz pasaydi - mos ravishda 0,8% va 2,3% ga. Bu ma’lumotlar mamlakat bo‘ylab ish qidirish geografiyasining aniq kengayib borayotganidan dalolat beradi.

Sohalar kesimida ish izlovchilarning afzalliklari barqarorligicha qolmoqda. Barcha rezyumelarning 14,3% to‘g‘ri kelgan savdo va mijozlarga xizmat ko‘rsatish sohalari yetakchilik qilmoqda. Keyingi o‘rinlarda uy xodimlari (8,9%), fitnes va go‘zallik sanoati (7,8%), shuningdek, marketing va reklama (7,7%) bormoqda. Birinchi o‘nlikni ishchi (6,6%) va ma’muriy (6,2%) lavozimlarga da’vogarlar, transport (5,6%), avtobiznes (5,5%) va umumiy ovqatlanish (4,9%) sohalari mutaxassislari yakunlaydi.

Ish izlovchilar uchun eng kam jozibador sohalar sug‘urta (0,1%), davlat xaridlari (0,3%), yurisprudensiya (0,5%) va qishloq xo‘jaligi (0,6%) bo‘lib qolmoqda. Rezyumelar sonining kamayishi deyarli barcha toifalarda kuzatildi, ammo eng sezilarli darajada yuristlar va sug‘urtachilar orasida bo‘ldi, bu yerda pasayish deyarli 40% ni tashkil etdi. Shu bilan birga, moliya va buxgalteriya sohalarida ish izlovchilar soni atigi 1,1% ga qisqardi.

Ish qidiruvchilar sonining kamayishiga qaramay, ish beruvchilar tomonidan joylashtirilgan vakansiyalar soni 24% ga oshib, 33 mingtaga yetdi. Bu umumiy raqobat darajasining pasayishiga olib keldi: sentyabr oyi oxiriga kelib, bir vakansiyaga o‘rtacha yetti nafar nomzod da’vogarlik qildi, bu o‘tgan yilgiga nisbatan 21,7% ga kam. Biroq, Asaka va Yangiyo‘l kabi ayrim shaharlarda raqobat, aksincha, keskinlashib, mos ravishda 60% ga va deyarli ikki barobarga oshdi.

Eng yuqori raqobat qo‘riqlash sohasida (bir o‘ringa deyarli 16 kishi), ishchi mutaxassisliklari orasida (13,5), transport-logistika sohasida (13,4) va uy xodimlari uchun (13,2) saqlanib qolmoqda. Eng kam raqobatli sohalardan biri xodimlarni boshqarish (HR) bo‘lib qolmoqda, bu yerda bir lavozimga atigi 2,7 rezyume to‘g‘ri keladi.

Ajablanarlisi shundaki, vakansiyalar sonining ortishi fonida taklif etilayotgan median ish haqi taxminan 20% ga pasayib, 4,36 million so‘mgacha tushdi.

O‘zbekiston aholisining yarmidan ko‘pi - 30 yoshgacha bo‘lgan yoshlardir. Bu demografik omil har yili mehnat bozoriga ko‘p sonli yangi ish izlovchilarning kirib kelishini ta’minlaydi, bu esa mamlakatdagi raqobat darajasi va bandlik dinamikasiga bevosita ta’sir qiladi.