Jizzaxdagi AESgacha yangi temir yo‘l tarmog‘i yotqiziladi

Jizzax viloyatining Forish tumanida qurilayotgan atom elektr stansiyasi uchun logistika infratuzilmasi aniq shakllanmoqda. Keng ko‘lamli loyiha ehtiyojlarini ta’minlash uchun maxsus temir yo‘l tarmog‘i yotqiziladi. Bu ma’lumotni 6-oktabr kuni qurilish maydoniga jurnalistlar uchun uyushtirilgan press-tur doirasida AES qurilishi direksiyasi rahbari Abdujamil Kalmuratov tasdiqladi.

E’lon qilingan rejalarga ko‘ra, mavjud temir yo‘l magistrali to‘g‘ridan-to‘g‘ri obyektgacha uzaytiriladi, buning uchun qariyb to‘qqiz kilometr yangi polotno qurish talab etiladi. Kalmuratovning aniqlik kiritishicha, "O‘zbekiston temir yo‘llari" kompaniyasi marshrut trassirovkasi va smeta qiymatini batafsil hisoblash kabi bir qator tayyorgarlik ishlarini allaqachon yakunlagan. "Biz [xarajatlar] miqdorini, shuningdek, buni kim va qanday amalga oshirishini bilamiz", - dedi u, masalaning yuqori darajada puxta ishlab chiqilganini ta’kidlab.

Ushbu temir yo‘l tarmog‘i loyihaning murakkab logistika zanjiridagi asosiy elementga aylanadi. U orqali nafaqat qurilish materiallari, balki stansiyaning eng mas’uliyatli va yirik hajmli komponentlari, jumladan, reaktor uskunalari ham maydonga yetkazib berilishi ko‘zda tutilgan. Reaktor korpuslarini ishlab chiqarish Rossiyaning "AEM-Spetsstal" metallurgiya zavodi quvvatlarida allaqachon boshlangan.

Uskunalarni Rossiyadan tashish marshruti Qozog‘iston hududi orqali o‘tganligi sababli, hozirgi vaqtda faol davlatlararo maslahatlashuvlar olib borilmoqda. O‘zbekiston tomoni qo‘shni respublikaning tegishli vazirlik va idoralari bilan barcha tafsilotlarni kelishish va to‘siqsiz tranzitni ta’minlash uchun muzokaralar o‘tkazmoqda.

Infratuzilma masalalarini hal qilish bilan birga, stansiyaning kelajakdagi yoqilg‘i sikli masalalari ham ishlab chiqilmoqda. Abdujamil Kalmuratov o‘zbek uranini boyitish uchun Rossiyaga yuborish mavzusiga to‘xtalib, bu ma’lumotni "biroz yopiq" deb ta’rifladi. Shunga qaramay, u kelajakdagi shartnoma uchun asos yaratuvchi asosiy kelishuv imzolanganini ma’lum qildi. AES qurilishi direksiyasi va "Rosatom" davlat korporatsiyasi o‘rtasida uranni boyitish bo‘yicha shartnomani batafsil muhokama qilish va yakunlash joriy yil oxirigacha tugallanishi kutilmoqda.
"Kelishuvda asosiy parametrlar - kim, qayerdan, qayerga va qanday narxda ekanligi qayd etilgan. Biroq, shartnomaning batafsil shartlari hali yozilmagan", - deya tushuntirdi Direksiya rahbari.

Muzokaralardagi eng muhim yutuqlardan biri "Rosatom"ning loyihada O‘zbekistonda qazib olingan urandan foydalanishga rozilik bergani bo‘ldi. "Bu iqtisodiyotda oldinga tashlangan juda yaxshi qadam", - deya xulosa qildi Kalmuratov. Avvalroq, yoqilg‘ini boyitish va fabrikatlash uchun uranning birinchi partiyasi 2027-yilda Rossiyaga yuborilishi, birinchi energiya bloki uchun tayyor yadro yoqilg‘isi esa 2029-yilning o‘rtalariga kelib yetkazib berilishi kutilayotgani haqida xabar berilgan edi.

Jizzax viloyatidagi AES loyihasi dunyoda birinchi integratsiyalashgan atom stansiyasini yaratishni ko‘zda tutadi, unda bir maydonda bir vaqtning o‘zida ham katta quvvatli reaktorlar (VVER), ham kichik modulli reaktorlar (RITM-200N) ishlaydi.