BAT qanday qilib imtiyozli sotib olish huquqi orqali UzBAT ustidan nazoratni kuchaytirdi

Britaniyaning "BAT Uzbekistan (Investment) Limited" kompaniyasi "UzBAT" aksiyadorlik jamiyatidagi davlat ulushini sotib olish bo‘yicha o‘zining imtiyozli huquqini amalga oshirdi. Avval davlatga tegishli bo‘lgan 2,6% aksiyalarni sotish bo‘yicha kelishuv Toshkent fond birjasining birjadan tashqari maydonchasida yakunlanib, byudjetga 269,75 milliard so‘m keltirdi.

Davlat aktivlarini boshqarish agentligi (DABA) 29-sentyabr kuni britaniyalik investor bilan oldi-sotdi shartnomasi tuzilganligi faktini tasdiqladi. Idoraning rasmiy xabariga ko‘ra, "BAT Uzbekistan (Investment) Limited" amaldagi aksiyador sifatida qonunchilik va qo‘shma korxona ustavi bilan nazarda tutilgan birinchi navbatda sotib olish opsiyasidan foydalangan.

Davlat ulushini begonalashtirish tartibi me’yoriy talablarga qat’iy rioya qilingan holda amalga oshirildi. Aksiyalar paketining qiymati mustaqil baholovchi tashkilotning hisoboti asosida aniqlandi va bu hisobot o‘z navbatida ishonchliligi yuzasidan majburiy ekspertizadan o‘tkazildi. Tranzaksiyadan olingan moliyaviy mablag‘lar to‘liq hajmda Xususiylashtirish jamg‘armasiga kelib tushdi va keyinchalik respublika byudjetiga o‘tkazildi.

Ushbu tartib "Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida"gi qonunning 6-moddasi bilan tartibga solinadi. Unga ko‘ra, ishtirokchilar soni 50 tagacha bo‘lgan jamiyatda o‘z aksiyalarini sotishni istagan aksiyador boshqa aksiyadorlarni o‘z niyatlari, jumladan, narx va boshqa sotish shartlari haqida yozma ravishda xabardor qilishi shart. "UzBAT" ustavi ham aksiyadorlarga sotilayotgan aksiyalarni o‘z ulushlariga mutanosib ravishda va uchinchi shaxslarga taklif etilayotgan shartlar asosida imtiyozli sotib olish huquqini beradi. Agarda aksiyadorlarning hech biri bu huquqdan foydalanish istagini bildirmasa, u aksiyadorlik jamiyatining o‘ziga o‘tadi.

Shunday qilib, ushbu kelishuv nafaqat xorijiy investorning O‘zbekistondagi uzoq muddatli strategiyasi doirasidagi mantiqiy qadam bo‘ldi, balki aksiyadorlar huquqlarini himoya qilish va xususiylashtirish jarayonlarining shaffofligini ta’minlashga qaratilgan qonunchilik mexanizmlarining ishlashini namoyish etdi.

O‘zbekiston hukumati va "British American Tobacco" o‘rtasidagi hamkorlik 1994-yilda qo‘shma korxona tashkil etish to‘g‘risidagi shartnomaning imzolanishidan boshlangan. Bu mustaqil O‘zbekiston iqtisodiyotiga yirik xorijiy investitsiyalarni jalb qilishning dastlabki namunalaridan biri bo‘lgan.