O‘zbekiston islohotlari uchun Jahon banki 800 million dollar sarmoya kiritadi

Jahon banki Ijrochi direktorlar kengashi O‘zbekistonga mamlakat iqtisodiyotida keng qamrovli tarkibiy islohotlarni qo‘llab-quvvatlash uchun mo‘ljallangan 800 million dollarlik moliyaviy paketni ajratish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Ushbu mablag‘lar uzoq muddatli va past foizli imtiyozli kreditlar shaklida taqdim etilmoqda, bu esa hukumatga davlat qarziga xizmat ko‘rsatish xarajatlarini kamaytirish va bo‘shagan resurslarni dolzarb ijtimoiy-iqtisodiy masalalarni hal qilishga yo‘naltirish imkonini berishi kutilmoqda.

Mablag‘lar yo‘naltiriladigan asosiy yo‘nalishlardan biri aholini ijtimoiy himoya qilishni kuchaytirish bo‘ladi. Xususan, dasturda kam ta’minlangan oilalarga elektr energiyasi, gaz va issiqlik ta’minoti tariflarining oshishini qoplash uchun yillik moddiy yordam miqdorini sezilarli darajada oshirish ko‘zda tutilgan. To‘lovlar miqdori hozirgi 270 ming so‘mdan yiliga bir oila uchun 1 million so‘mgacha oshiriladi, bu esa energetika bozorining liberallashtirilishi oqibatlarini aholining zaif qatlamlari uchun yumshatishi kerak.

Islohotlar dasturi doirasida xotin-qizlarning iqtisodiy huquq va imkoniyatlarini kengaytirishga jiddiy e’tibor qaratilmoqda. Moliyalashtirish ayollarni ish joylarida tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilishga qaratilgan me’yoriy-huquqiy bazani rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlaydi. Bundan tashqari, ish beruvchilarga homiladorlik yoki farzandlari borligi sababli ishga qabul qilishni rad etish, ishdan bo‘shatish yoki ish haqini kamaytirish qonun bilan taqiqlanadi. Shuningdek, ijtimoiy xizmatlar bozorini rivojlantirish, ularni ko‘rsatishga akkreditatsiyadan o‘tgan xususiy kompaniyalar va nodavlat tashkilotlarni jalb qilish rejalashtirilgan.

Islohotlar dasturi davlat sektoriga ham ta’sir qiladi. Jahon banki ko‘magida Milliy investitsiya fondi tashkil etiladi, uning asosiy vazifasi davlat kompaniyalarini boshqarish samaradorligini oshirish va ularni keyinchalik xususiylashtirish bo‘ladi. Ushbu chora iqtisodiyotda davlat ulushini kamaytirish va raqobat muhitini rivojlantirishga qaratilgan.

Telekommunikatsiya sohasida mustaqil regulyatorning faoliyati ta’minlanadi. Uning faoliyati davlat kompaniyalarining internet xizmatlari va mobil aloqa bozoridagi ustun mavqeini cheklashga, shuningdek, sohaga xususiy investitsiyalarni jalb etishni rag‘batlantirishga qaratiladi.

Agrar sektorda ham o‘zgarishlar kutilmoqda. Dasturda mahalliy qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchilari uchun sug‘urta mexanizmlarini joriy etish ko‘zda tutilgan. Paxtachilik sohasini isloh qilish davom ettiriladi: narxlarni belgilashning yanada moslashuvchan mexanizmi joriy etiladi va to‘qimachilik korxonalari xomashyoni vositachilarsiz, to‘g‘ridan-to‘g‘ri fermerlardan sotib olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.

Sa’y-harakatlarning muhim qismi tashqi savdoni liberallashtirishga qaratiladi. Hukumat O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lish jarayonini tezlashtirish niyatida, bu esa eksport tartib-taomillarini soddalashtirish va qonunchilikni xalqaro normalarga muvofiqlashtirishni talab etadi. Energetika, neft-gaz, kimyo va boshqa sohalardagi ayrim kompaniyalarga berilgan eksklyuziv huquqlarni bekor qilish rejalashtirilgan.

Energetika sektorini isloh qilish elektr energiyasini taqsimlash bozorini xususiy investorlar uchun ochishni nazarda tutadi. Mustaqil energiya ishlab chiqaruvchilar, shu jumladan qayta tiklanadigan energiya manbalari, iste’molchilarga elektr energiyasini yetkazib berish bo‘yicha to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnomalar tuzishlari mumkin bo‘ladi. Shu bilan birga, energiya samaradorligini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar, jumladan, quyosh energetikasidan foydalanishni moliyaviy rag‘batlantirish va binolarni modernizatsiya qilish joriy etiladi. Davlat xaridlari tizimiga ekologik toza tovarlar va xizmatlarga ustunlik beruvchi "yashil" mezonlar kiritiladi.