O‘zbekistonda elektrotexnika uchun yangi qoidalar joriy etilmoqda

Respublika hukumati milliy elektrotexnika sanoatini mustahkamlashga qaratilgan kompleks chora-tadbirlarni boshladi. Shavkat Mirziyoyev tomonidan tasdiqlangan yangiliklar ishlab chiqaruvchilar uchun moliyaviy rag‘batlantirishni ham, davlat ishtirokidagi loyihalarda mahalliy butlovchi qismlardan foydalanishga qo‘yiladigan qat’iy talablarni ham o‘z ichiga oladi.

Qo‘llab-quvvatlashning markaziy elementi elektrotexnika mahsulotlari ishlab chiqaruvchilariga Olmaliq kon-metallurgiya kombinati (OKMK)dan xarid qilinadigan mis uchun chegirma taqdim etish bo‘ladi. 2026-yil 1-yanvardan boshlab va keyingi besh yil davomida korxonalar O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi (O‘zRTXB) orqali xom ashyo sotib olayotganda London metall birjasi (LME) kotirovkalaridan 4% miqdorida diskontga umid qilishlari mumkin.
Shu bilan birga, mis bilan birja bitimlarida bo‘lib-bo‘lib to‘lash mexanizmi bekor qilinadi. Ta’minotning shaffofligi va o‘z vaqtida amalga oshirilishini ta’minlash uchun Raqobatni rivojlantirish qo‘mitasiga OKMKning xaridorlar oldidagi shartnoma majburiyatlarini bajarishini har chorakda monitoring qilish topshirildi.

Qo‘llab-quvvatlash choralari bilan bir vaqtda mis mahsulotlari eksporti ustidan nazorat kuchaytirilmoqda. Endilikda mis sim va boshqa buyumlar eksportchilari yuk bojxona deklaratsiyasiga kengaytirilgan texnik xususiyatlar ro‘yxatini kiritishlari shart bo‘ladi. Unga diametr, uzunlik, zichlik, qoplama haqidagi ma’lumotlar va qotishmadagi misning aniq foiz miqdori kabi parametrlar kiradi. Shuningdek, JSTga integratsiya masalalari bilan shug‘ullanuvchi Idoralararo komissiyaga mis yarimfabrikatlariga eksport bojlarini o‘zgartirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish vazifasi yuklatildi. Muhim bir aniqlik shundaki, ushbu o‘zgarishlar bojxona rejimida qayta ishlangan tovarlarga taalluqli bo‘lmaydi.

Islohotlarning asosiy jihati davlat investitsiya loyihalari uchun, shuningdek, qurilish va ijtimoiy dasturlarni amalga oshirishda xarid qilinadigan elektrotexnika tovarlarida mahalliy misdan foydalanishning majburiy ulushini joriy etishdir. Quyidagi normativlar belgilandi: kabel mahsulotlari va transformatorlar uchun mahalliy mis miqdori kamida 70%, nasoslar va elektr dvigatellar uchun - 50%dan, boshqa elektrotexnika buyumlari uchun esa - kamida 30% bo‘lishi kerak.

Sohani moliyaviy ta’minlash uchun Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi 2030-yilgacha Tadbirkorlikni rivojlantirish kompaniyasiga 100 million dollar yo‘naltiradi, u esa elektrotexnika sohasidagi korxonalarga imtiyozli kreditlar ajratadi. Ushbu mablag‘lar besh yil muddatga yillik 6% stavka bilan, uch yillik imtiyozli davr bilan taqdim etiladi.

Innovatsion faoliyatni rag‘batlantirish maqsadida "O‘zeltexsanoat" uyushmasi har yili Fanlarni moliyalashtirish va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasidan 10 milliard so‘m oladi. Bu mablag‘lar ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarini qo‘llab-quvvatlashga hamda sektorda yangi ishlanmalarni joriy etishga mo‘ljallangan.